Καθημερινά χιλιάδες φορτηγά εισέρχονται στα αστικά κέντρα για τη μεταφορά και τη διανομή προϊόντων και επιβαρύνουν ιδιαίτερα το ήδη επιβαρυμένο από ρύπους περιβάλλον. Η συμμετοχή προέρχεται κυρίως από τα αυξημένης ηλικίας οχήματα βαρέως τύπου.
Η Ελλάδα είναι δυστυχώς πρωτοπόρος, από πλευράς παλαιότητας, στο στόλο βαρέων οχημάτων, με μέσο όρο ηλικίας τα 18,8 έτη, όταν ο μέσος όρος Ευρώπης είναι τα 12 έτη. Η Ρουμανία έχει μέσο όρο ηλικίας τα 15 έτη, η Σλοβενία τα 12 έτη, ενώ η Γαλλία και η Δανία τα 7,0 και 7,7 έτη αντίστοιχα.
Η αυξημένη ηλικία του ελληνικού στόλου συνοδεύεται προφανώς από μειωμένη οδική ασφάλεια και έχει ως συνέπεια περισσότερα ατυχήματα και μεγαλύτερο αριθμό θυμάτων.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τους δείκτες επικινδυνότητας του ΕΜΠ (2017), τα βαρέως τύπου οχήματα ηλικίας 16-20 ετών είναι 33,5 περισσότερες φορές εμπλεκόμενα σε ατυχήματα σε σχέση με αντίστοιχα οχήματα ηλικίας 0-5 ετών. Επίσης, δυστυχώς, ο αριθμός θυμάτων είναι 12,5 φορές μεγαλύτερος από αυτόν των οχημάτων ηλικίας 0-5 ετών.
Τα αυστηρά μέτρα ως προς τις συγκεντρώσεις ρύπων (ποιότητα αέρα) οδηγούν τις χώρες σε συνεχή ανανέωση του στόλου τους και στην απομάκρυνση των πλέον παλαιών οχημάτων. Απεναντίας, η Ελλάδα έχει καταστεί το «νεκροταφείο» όλων των ανεπιθύμητων οχημάτων από τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για πρώτη φορά έθεσε πριν λίγες εβδομάδες περιορισμούς και στόχους για τις εκπομπές CO2 των βαρέων επαγγελματικών οχημάτων. Με αυτήν την απόφαση θα επιτευχθεί η γενικότερη μείωση των εκπομπών και η κάλυψη των στόχων που τέθηκαν στη συμφωνία του Παρισιού.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή επιτροπή, για τις εκπομπές CO2 των βαρέων οχημάτων, οι στόχοι είναι:
Από το 2022 οι στόχοι θα τεθούν και για οχήματα μικρότερου μεικτού βάρους καθώς και για τα λεωφορεία.
Το σύστημα προσομοίωσης VECTO (vehicle energy consumption tool) θα εφαρμοστεί για την ορθή καταγραφή των εκπομπών CO2, καθώς και για την κατανάλωση καυσίμων για όλα τα οχήματα άνω των 3500kg. Από 1/1/2019 το σύστημα αυτό είναι υποχρεωτικό για όλα τα νέα οχήματα και οι καταγραφές του συστήματος θα παρουσιάζονται ετησίως στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και θα είναι δημοσίως διαθέσιμες για κάθε ένα από αυτά τα οχήματα.
Η έλλειψη της εφαρμογής αυτών των στόχων μπορεί αντί μειώσεων, να οδηγήσει σε αύξηση των εκπομπών CO2 έως και +9% στο διάστημα 2010-2030, λόγω της αυξημένης δραστηριότητας στον τομέα μεταφορών.
Υπό τις πιο πάνω συνθήκες /στόχους, η ελληνική πολιτεία πρέπει εσπευσμένα να προχωρήσει σε λήψη μέτρων που θα ανανεώσουν τον υπέργηρο στόλο των επαγγελματικών οχημάτων. Ακόμη περισσότερο, καθώς το Εθνικό Σχέδιο Μεταφορών για τη χώρα αναγνωρίζει απόλυτα τα προβλήματα. Μέτρα όπως:
-
Κλιμάκωση του κόστους χρήσης, με βάση την αντιρρυπαντική τεχνολογία. Πολύ μειωμένα τέλη κυκλοφορίας και διόδια για τα νεώτερα οχήματα.
-
Παροχή σημαντικών κυκλοφοριακών ελευθεριών στα νεότερα οχήματα, αποκλειστική πρόσβαση σε ιδιαίτερες περιοχές.
-
Ισχυρές επιδοτήσεις των επαγγελματιών μεταφορέων.
-
Κίνητρα για τα φορτηγά ιδιωτικών επιχειρήσεων, πχ. αυξημένες αποσβέσεις για την κτήση οχημάτων σύγχρονης τεχνολογίας.
-
Αυστηροί κανόνες για τις επιχειρήσεις που επιμένουν να χρησιμοποιούν υπέργηρα οχήματα για μεταφορές /πιο συχνοί τεχνικοί έλεγχοι ή ακόμη και όριο ηλικίας.
-
Καλή εφαρμογή του πράσινου δακτυλίου, καθώς αφορά επίσης βαρέα φορτηγά και λεωφορεία.
-
Αυστηροί έλεγχοι στους ξένους μεταφορείς που διακινούν, πολλές φορές παράτυπα, φορτία με παλαιότερα οχήματα.
