Τα πρώτα στοιχεία από 24 κράτη μέλη της ΕΕ δείχνουν μια πτώση 36% κατά μέσο όρο στους θανάτους από τροχαία συμβάντα τον Απρίλιο του 2020, σε σύγκριση με τον μέσο όρο για τον αντίστοιχο μήνα των τριών προηγούμενων ετών, σύμφωνα με τη νέα έκθεση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ασφάλειας των Μεταφορών (ETSC), ενεργό Μέλος του οποίου είναι το Ινστιτούτο Οδικής Ασφάλειας (Ι.Ο.ΑΣ.) «Πάνος Μυλωνάς».
Η μεγαλύτερη μείωση στους θανάτους από τροχαία δυστυχήματα σημειώθηκε στην Ιταλία (84%), με το Βέλγιο, την Ισπανία τη Γαλλία και την Ελλάδα να ακολουθούν με μείωση άνω του 59%. Ωστόσο, η μείωση της κυκλοφορίας στους δρόμους δεν οδήγησε σε μείωση των θανάτων από τροχαία σε όλες τις χώρες. Στη Σουηδία, τη Δανία και την Ολλανδία, οι θάνατοι από τροχαία κατά τη διάρκεια του Απριλίου παρέμειναν στα ίδια επίπεδα ή και αυξήθηκαν συγκριτικά με τα προηγούμενα χρόνια. Σημειώνεται ότι στη Σουηδία τα μέτρα για τον περιορισμό της εξάπλωσης του Covid-19 ήταν λιγότερο αυστηρά σε σύγκριση με πολλές άλλες χώρες της ΕΕ.
Η έρευνα δείχνει γενικά ότι η μείωση στον αριθμό των θανάτων από τροχαία δεν κινήθηκε στο ίδιο επίπεδο με τη μείωση του όγκου της κυκλοφορίας. Για να κατανοήσει κανείς τα αίτια αυτού απαιτείται εκτενέστερη έρευνα, αλλά η υπερβολική/ακατάλληλη ταχύτητα των οχημάτων που παρατηρήθηκε στους δρόμους, ο μεγάλος αριθμός ευάλωτων χρηστών συχνά σε μη προστατευμένες υποδομές και χωρίς την ανάλογη προσοχή στους υπόλοιπους χρήστες της οδού, καθώς και αλλαγές στο επίπεδο αστυνόμευσης ενδέχεται να έχουν διαδραματίσει σημαντικό ρόλο.
Δεν υπάρχουν διαθέσιμα συγκρίσιμα δεδομένα για περιπτώσεις κίνησης με υψηλή ταχύτητα. Αναφορές, όμως, και στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από περισσότερες από 10 χώρες δείχνουν με βεβαιότητα ότι η υπερβολική/ακατάλληλη ταχύτητα μπορεί να είναι ένας σημαντικός παράγοντας στην ένταση της σφοδρότητας μιας σύγκρουσης και, ως εκ τούτου, στο να αποβεί η σύγκρουση θανατηφόρα.
– Η Δανία δημοσίευσε επίσημα στοιχεία που δείχνουν αύξηση 10% στο ποσοστό των οδηγών που κινούνταν με ταχύτητα πάνω από το όριο.
– Δεδομένα από τις κάμερες παρακολούθησης ταχύτητας στη Γαλλία έδειξαν αύξηση 16% στις πιο σοβαρές παραβάσεις ορίου ταχύτητας (50% πάνω από το νόμιμο όριο) σε σύγκριση με την ίδια περίοδο πέρυσι.
– Στην Εσθονία, σημειώθηκε αύξηση 22% στο ποσοστό των οδηγών που υπερέβησαν το όριο ταχύτητας στους κύριους επαρχιακούς δρόμους σε σύγκριση με το μέσο όρο του Απριλίου 2018-2019.
– Στην Ισπανία, οι παραβιάσεις του ορίου ταχύτητας που εντοπίστηκαν σε ένα δείγμα που ελήφθη από σταθερές κάμερες ασφαλείας, ήταν αυξημένες κατά 39% σε δρόμους εκτός πόλης, σε σύγκριση με την ίδια περίοδο το 2019.
– Ασφαλιστική εταιρεία στο Ηνωμένο Βασίλειο που χρησιμοποιεί την τηλεματική για την παρακολούθηση νέων ασφαλισμένων, ανέφερε αύξηση 15% στις προειδοποιήσεις για ταχύτητα που στάλθηκαν σε οδηγούς που υπερέβησαν τα όρια ταχύτητας.
– Στη Σουηδία, δεν σημειώθηκε αύξηση της ταχύτητας στο δρόμο.
Στην Ολλανδία καταγράφηκαν για πρώτη φορά μετωπικές συγκρούσεις μεταξύ ποδηλατών, υποδηλώνοντας πιθανώς ότι οι ποδηλατόδρομοι ήταν πολύ στενοί για να φιλοξενήσουν την αυξημένη χρήση τους. Οι θάνατοι των ποδηλατών στην Τσεχία αυξήθηκαν κατά 86%.
Δεδομένα ανά τύπο οχήματος δεν είναι ακόμη διαθέσιμα στις περισσότερες χώρες, ωστόσο στην Ισπανία καταγράφηκε σημαντική αύξηση στους θανάτους των οδηγών βαρέων οχημάτων μεταφοράς εμπορευμάτων. Τα αίτια για την αύξηση αυτή δεν είναι ακόμη γνωστά. Ένα ζήτημα που πρέπει να αναλυθεί είναι ότι οι επαγγελματίες οδηγοί εργάζονταν περισσότερες ώρες και υπό αυξημένη πίεση κατά την περίοδο του περιορισμού των μετακινήσεων σε ολόκληρη την ΕΕ. Κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού, πολλές χώρες ανέστειλαν την εφαρμογή των κανόνων της ΕΕ σχετικά με τους χρόνους οδήγησης και ανάπαυσης για επαγγελματίες οδηγούς, σε ορισμένους τομείς.
Η Dovilė Adminaitė, Υπεύθυνη του ETSC Road Safety Performance Index, η οποία ήταν επικεφαλής της έρευνας, σχολίασε τα εξής: «Ο εγκλεισμός λόγω Covid-19 επέφερε μια τεράστια αλλαγή στην κινητικότητα στην Ευρώπη. Υπήρξαν θετικές αλλαγές, όπως η αύξηση των ατόμων που περπατούν και ποδηλατούν, η εγκατάσταση προσωρινών υποδομών για ποδήλατα και τα χαμηλότερα όρια ταχύτητας σε πυκνοκατοικημένες αστικές περιοχές. Ωστόσο, θα υπάρξουν μεγάλοι κίνδυνοι στο μέλλον εάν οι πολίτες συνεχίσουν να αποφεύγουν τις δημόσιες συγκοινωνίες και δίνουν προτεραιότητα στη χρήση των Ι.Χ. στις αστικές περιοχές. Πρέπει να βελτιώσουμε γρήγορα τις υποδομές για πεζούς και ποδηλάτες στις αστικές αλλά και στις αγροτικές περιοχές. Εάν οι κυβερνήσεις, οι πόλεις και οι κωμοπόλεις δεν προσαρμοστούν σε αυτήν τη νέα πραγματικότητα, η μείωση του αριθμού των θανάτων στους δρόμους κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού μπορεί σύντομα να αντιστραφεί.»
Η Βασιλική Δανέλλη-Μυλωνά, Πρόεδρος του Ι.Ο.ΑΣ. «Πάνος Μυλωνάς», επεσήμανε τα εξής: «Παρόλο που κατά το μήνα Απρίλιο σημειώθηκε μια μεγάλη μείωση της τάξης του 59% στον αριθμό θανάτων σε τροχαίες συγκρούσεις, είχαμε 21 θανάτους σε όλη τη χώρα. 21 νεκροί είναι πάρα πολλοί για ένα μήνα που καθ’ όλη τη διάρκειά του ίσχυαν περιοριστικά μέτρα στην κυκλοφορία των πολιτών εξαιτίας της πανδημίας. Μάλιστα, αν δούμε πιο αναλυτικά τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ. σε 2 από τις 13 περιφέρειες της χώρας (Αν. Μακεδονίας & Θράκης και Στερεάς Ελλάδος) είχαμε περισσότερους θανάτους σε σχέση με πέρυσι ενώ σε αυτή του Βορείου Αιγαίου ο αριθμός έμεινε αμετάβλητος. Κατά την περίοδο του lockdown, οι άδειοι από οχήματα δρόμοι οδήγησαν στην ψευδαίσθηση ότι «είμαστε μόνοι μας στο δρόμο», με αποτέλεσμα να παρατηρηθούν ανησυχητικά υψηλές ταχύτητες από τους οδηγούς. Ταυτόχρονα, πεζοί και ποδηλάτες δεν έδειχναν την απαραίτητη προσοχή, μη γνωρίζοντας ότι ελλοχεύουν σοβαροί κίνδυνοι από αυτήν τη συμπεριφορά. Το Ι.Ο.ΑΣ. “Πάνος Μυλωνάς” από την πρώτη στιγμή, με έκτακτα Δελτία Τύπου και με Ανοικτή Επιστολή προς όλους τους πολίτες, είχε επισημάνει αυτούς τους κινδύνους και πως η Οδική Ασφάλεια δεν πρέπει να περάσει σε δεύτερη μοίρα λόγω του κορονοϊού. Η άρση των περιοριστικών μέτρων και η σταδιακή επάνοδος στη νέα πραγματικότητα, σε συνδυασμό με το άνοιγμα του τουρισμού στη χώρα, χρήζει μεγάλης προσοχής από όλους τους χρήστες του δρόμου, ώστε η μείωση των θανατηφόρων τροχαίων κατά την περίοδο του lockdown να συνεχιστεί και στους επόμενους μήνες. Για να επιτευχθεί όμως αυτό, χρειάζεται συνεχής ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση όλων, μικρών και μεγάλων, σε βασικά θέματα κυκλοφοριακής αγωγής και οδικής ασφάλειας για την προστασία της ζωής στο δρόμο. Γιατί για εμάς στο Ινστιτούτο που όραμά μας είναι “ένας κόσμος χωρίς τροχαία συμβάντα” κανένας θάνατος στο δρόμο δεν είναι αποδεκτός.»
