Ο Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης θα ενώνει το νησί από τον Κίσσαμο ως τη Σητεία. Συνολικού μήκους σχεδόν 300 χιλιομέτρων. Εκτιμώμενου προϋπολογισμού άνω των 2 δισ. ευρώ. Το μεγαλύτερο οδικό έργο που θα χρηματοδοτήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση τα επόμενα χρόνια.
Πρόκειται για το τελευταίο και πλέον δύσκολο μεγάλου μήκους αυτοκινητόδρομο, που θα κατασκευαστεί στην Ελλάδα. Ένα έργο που θα διευκολύνει τις μετακινήσεις των κατοίκων της Κρήτης, θα μειώσει το κόστος μεταφοράς των εμπορευμάτων και θα συμβάλλει στην περαιτέρω τουριστική ανάπτυξη. Αλλά κυρίως θα αναβαθμίσει την οδική ασφάλεια.
Τα πρώτα εργοτάξια εκτιμάται ότι θα αρχίσουν να στήνονται στα τέλη του 2022 και στις αρχές του 2026 εκτιμάται ότι θα έχουν ολοκληρωθεί τα έργα ανατολικά του Ηρακλείου.
O πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και η ηγεσία του υπουργείου Μεταφορών και Υποδομών, παρουσίασαν τον σχεδιασμό για την δημιουργία του νέου Βόρειου Οδικού ‘Αξονα του νησιού καθώς και τα τεχνικά του χαρακτηριστικά. Το σχέδιο που παρουσιάστηκε στο Κέντρο Αρχιτεκτονικής Μεσογείου στην παλιά πόλη των Χανίων, προβλέπει νέες χαράξεις, τούνελ- σήραγγες, γέφυρες και ανισόπεδους κόμβους.
Στην ομιλία του ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε στην σπουδαιότητα αλλά και την αναγκαιότητα του έργου και ευχαρίστησε τις υπηρεσίες του υπουργείου Υποδομών για την προσπάθεια που κατέβαλαν ώστε να προχωρήσει το έργο. Ο κ Μητσοτάκης χαρακτήρισε τον ΒΟΑΚ ως «το πιο σημαντικό αναπτυξιακό έργο για την Κρήτη τον επόμενο αιώνα».
Παράλληλα, υπενθύμισε ότι η δημιουργία του ήταν μια από τις προσωπικές προεκλογικές δεσμεύσεις που είχε αναλάβει. Ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε ιδιαίτερα στην μεγάλη προσπάθεια που καταβλήθηκε ώστε μέρος της χρηματοδότησης του έργου να είναι από το Ταμείο Ανάκαμψης. Όπως είπε: «διαθέτουμε τα χρηματοδοτικά εργαλεία για να υλοποιήσουμε ένα έργο, που θα ξεπεράσει τα 2 δισ. ευρώ. Ο ΒΟΑΚ θα είναι ο μεγαλύτερος αυτοκινητόδρομος που θα κατασκευασθεί στην Ευρώπη. Αν δεν προχωρήσουμε η Κρήτη θα μείνει αναπτυξιακά ακρωτηριασμένη. Για μένα ο ΒΟΑΚ είναι αδιαπραγμάτευτη αναπτυξιακή προτεραιότητα».
Ο κ. Μητσοτάκης μίλησε για την εμπειρία του στο θέμα της οδικής ασφάλειας που παρέχει ο υφιστάμενος ΒΟΑΚ και τόνισε ότι: «Ο νέος ΒΟΑΚ θα είναι ο δρόμος του μέλλοντος». Από τα Χανιά ο Πρωθυπουργός ζήτησε την συνεργασία όλων ώστε να ολοκληρωθεί το έργο, αναφέρθηκε στα μεγάλα αναπτυξιακά έργα που δρομολογούνται στο νησί τονίζοντας ότι «πρέπει να δουλέψουμε όλοι μαζί και να κάνουμε πράξη το αναπτυξιακό μας όραμα για το νησί».
Παράλληλα εμφανίσθηκε αισιόδοξος ότι πλησιάζει το τέλος της πανδημίας ωστόσο τόνισε την ανάγκη να προχωρήσουν οι εμβολιασμοί και να μην υπάρχει εφησυχασμός. Στο τέλος της ομιλίας του αναφέρθηκε στις συζητήσεις που είχε με τον πατέρα του Κωνσταντίνο και στο όραμα και εκείνου να αποκτήσει η Κρήτη ένα σύγχρονο αυτοκινητόδρομο.
Στην ομιλία του ο υπουργός Υποδομών Κώστας Καραμανλής τόνισε ότι στο τέλος του 2022 θα αρχίσουν τα πρώτα εργοτάξια του ΒΟΑΚ και μέσα στο 2024 θα έχουν αναπτυχθεί όλα τα εργοτάξια. Όπως είπε ο νέος ΒΟΑΚ θα είναι μήκους 300 χιλιόμετρων και το εκτιμώμενο κόστος του 2 δισ. ευρώ. Παράλληλα τόνισε ότι «έχουν εξασφαλισθεί οι πιστώσεις για το έργο, η ολοκληρωμένη χάραξη και προχωρά η μελετητική ωριμότητα. Ένα έργο που ήταν σχεδόν στη σφαίρα του απραγματοποίητου, τόσα χρόνια συζητιόταν αλλά κανείς δεν πίστευε πια ότι θα πραγματοποιηθεί, με συγκεκριμένα βήματα το κάνουμε πραγματικότητα. Κάνοντας άλματα στη μελετητική ωριμότητά του και εξασφαλίζοντάς του τα τρία Χ: χρηματοδότηση, χάραξη, χρονοδιάγραμμα».
Ειδικότερα:
-Η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) για το τμήμα Χερσόνησος- Νεάπολη κατατέθηκε στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και ξεκίνησε η δεύτερη φάση του διαγωνισμού.
-Οριστικοποιήθηκε επίσης η χάραξη και κατατέθηκε στο ΥΠΕΝ η ΜΠΕ για το τμήμα Χανιά – Ηράκλειο.
– «Κλείδωσε» η χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ.
-Από το καλοκαίρι του 2019 έχουν ανατεθεί 16 μελέτες για τη συνολική ωρίμανση του έργου.
-Ανατέθηκαν οι μελέτες για το τμήμα Κίσσαμος – Χανιά, που θα αποτελέσει προαίρεση στη σύμβαση παραχώρησης.
-Το τμήμα Νεάπολη – Άγιος Νικόλαος, μήκους 15 χλμ, θα δημοπρατηθεί ως τις αρχές του 2022, ως δημόσιο έργο με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης.
-Μελετάται πλέον ενιαία το έργο από τον Κίσσαμο ως τη Σητεία, με προδιαγραφές σύγχρονου δρόμου.
Το ιστορικό
Η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας παρέλαβε μια απλή μολυβιά στο χάρτη. Χωρίς χάραξη, χωρίς πλάνο χρηματοδότησης, και με πολύ μικρή έως ανύπαρκτη μελετητική ωριμότητα. Με λίγες αποσπασματικές παρεμβάσεις, διάσπαρτες κατά μήκος του άξονα, χωρίς συνοχή και χωρίς τις απαιτούμενες προδιαγραφές ενός σύγχρονου αυτοκινητοδρόμου. Δεν υπήρχαν καν επαρκή γεωτεχνικά στοιχεία, για να μπορεί να εξαχθεί ένα ασφαλές συμπέρασμα ποια έργα μπορούν και ποια έργα δεν μπορούν να υλοποιηθούν στη περιοχή.
Το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών διατήρησε την επιλογή για τμηματική δημοπράτηση του έργου – με Σύμβαση Παραχώρησης, ΣΔΙΤ και Δημόσιο έργο – με σεβασμό στη συνέχεια του κράτους. Αλλά και για να μη χαθεί και άλλος χρόνος και υπάρξουν επιπλέον δικαστικές εμπλοκές με την ακύρωση των δύο διαγωνισμών που είχαν ήδη ξεκινήσει.
Η πραγματικότητα όμως είναι ότι το έργο που παρουσιάστηκε σήμερα από τον Πρωθυπουργό κ. Κυριάκο Μητσοτάκη και τον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών, κ. Κώστα Καραμανλή, στήθηκε σχεδόν από το μηδέν. «Η απόσταση που διανύσαμε αυτούς τους 22 μήνες είναι τεράστια», επισήμανε χαρακτηριστικά ο κ. Καραμανλής.
«Το έργο αυτό αποτελεί μεγάλο στοίχημα για τον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών, Κώστα Καραμανλή και με μεγάλη ικανοποίηση βλέπουμε σήμερα την πρόοδο που έχουμε επιτύχει. Αλλά θα είναι ακόμη μεγαλύτερη η ικανοποίηση όταν δούμε μια μέρα τους κόπους μας να ανταμείβονται και τον ΒΟΑΚ να παραδίδεται σε κυκλοφορία. Αυτή η ημέρα δε θα αργήσει με τη στήριξη του Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, που από την πρώτη στιγμή ήταν δίπλα μας, αλλά και με τη σύμπλευση όλης της κοινωνίας της Κρήτης», τόνισε από την πλευρά του ο Γενικός Γραμματέας Υποδομών, κ. Γιώργος Καραγιάννης.
Η χρηματοδότηση
Ο κυριότερος λόγος για τον οποίο δεν είχε προχωρήσει ο ΒΟΑΚ μέχρι σήμερα, ήταν ότι δεν υπήρχε χρηματοδότηση για ένα τόσο μεγάλο έργο. Το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών αφού εξέτασε όλα τα εναλλακτικά σενάρια, έχει καταλήξει σε ένα ολοκληρωμένο και ρεαλιστικό χρηματοδοτικό μοντέλο, που αξιοποιεί την ευκαιρία που προσφέρει το Ταμείο Ανάκαμψης, αλλά και πόρους του ΕΣΠΑ. Ειδικότερα, θα χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης τα δύο ανατολικά τμήματα του ΒΟΑΚ από το Ηράκλειο έως τον Άγιο Νικόλαο, καθώς και ένα τμήμα της παραχώρησης, με το υπόλοιπο να καλύπτεται από το ΕΣΠΑ.
Η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας επίσης δεν κοροϊδεύει τους πολίτες, αλλά λέει ξεκάθαρα ότι ο ΒΟΑΚ όπως και όλα τα αντίστοιχα έργα σε όλη τη χώρα, θα έχει διόδια. Σημειωτέον, το ύψος των διοδίων έχει υπολογιστεί έως 0,063 ευρώ ανά χιλιόμετρο, όπως και στους υπόλοιπους αυτοκινητόδρομους της χώρας.
Τα επόμενα βήματα
Αφού το έργο πλέον έχει χάραξη, θα ακολουθήσουν οι περιβαλλοντικές μελέτες των παρακάμψεων των μεγάλων πόλεων και η ολοκλήρωση των μελετών για το τμήμα Νεάπολη – Άγιος Νικόλαος που θα δημοπρατηθεί στις αρχές του επόμενου έτους ως δημόσιο έργο, με προϋπολογισμό που θα αγγίξει 145 εκατ. ευρώ.
Για το τμήμα Κίσσαμος – Χανιά έχουν ανατεθεί και εκπονούνται ήδη οι μελέτες ώστε να εισαχθεί ως προαίρεση στη Σύμβαση Παραχώρησης. Ενώ τα τμήματα μετά τον Άγιο Νικόλαο ως τη Σητεία, μελετώνται ήδη προκειμένου να υλοποιηθούν ως δημόσια έργα. Ταυτόχρονα, μελετάται και το κομμάτι Σούδα – Αεροδρόμιο.
Το χρονοδιάγραμμα του έργου
Το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών εκτιμά ότι περί το τέλος του 2022 θα αρχίσουν να στήνονται εργοτάξια και ως τις αρχές του 2024 θα έχουν ανοίξει όλα τα μέτωπα. Με πρώτα τα Δημόσια έργα, ύστερα το ΣΔΙΤ και τελευταίο το μεγάλο κομμάτι της Παραχώρησης.
Με βάση αυτό το πλάνο, στις αρχές του 2026 εκτιμάται ότι θα έχουν ολοκληρωθεί τα έργα ανατολικά του Ηρακλείου και θα είναι ανοικτό μόνο το κομμάτι της Σύμβασης Παραχώρησης, στο οποίο όμως θα έχει ήδη ολοκληρωθεί σημαντικό τεχνικό αντικείμενο.
Τεχνικά χαρακτηριστικά του έργου
Κίσσαμος – Χανιά (Προαίρεση στη Σύμβαση Παραχώρησης)
-Μήκος αυτοκινητοδρόμου: 37,5 χλμ.
-Η τυπική διατομή του αυτοκινητόδρομου έχει πλάτος οδοστρώματος 21,5 μέτρα.
-2 λωρίδες κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση με ΛΕΑ και κεντρική νησίδα
-Εκτιμώμενο κόστος 180 εκατ. ευρώ.
Χανιά – Ηράκλειο (Σύμβαση Παραχώρησης)
-Μήκος αυτοκινητοδρόμου: 157,5 χλμ. και παράπλευρου / κάθετου δικτύου περίπου 150 χλμ.
-Η τυπική διατομή του αυτοκινητόδρομου έχει πλάτος οδοστρώματος 21,5 μέτρα από 12,50 σήμερα.
-2 λωρίδες κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση με ΛΕΑ
-26 σήραγγες μονού κλάδου συνολικού μήκους περίπου 34 χλμ.
-10,80 χλμ. νέες γέφυρες, 23 εκ των οποίων υπερβαίνουν τα 100 μέτρα μήκος
-20 νέοι ανισόπεδοι κόμβοι και αναβάθμιση των υπαρχόντων 18 ανισόπεδων κόμβων στις Παρακάμψεις Χανίων, Ρεθύμνου, Ηρακλείου
-Εκτιμώμενο κόστος 1,32 δισ ευρώ.
Χερσόνησος – Νεάπολη (ΣΔΙΤ)
-Μήκος αυτοκινητοδρόμου: 22,44 χλμ. και παράπλευρου / κάθετου δικτύου 9,65 χλμ
-Η τυπική διατομή του αυτοκινητόδρομου έχει πλάτος οδοστρώματος 21,5 μέτρα.
-2 λωρίδες κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση με ΛΕΑ
-12 γέφυρες μονού κλάδου (1,7 χλμ.)
-5 σήραγγες μονού κλάδου (συνολικού μήκους 6,75 χλμ.)
-1 cut & cover διπλού κλάδου (215 μ)
-5 νέους Ανισόπεδους Κόμβους
-Στο ΣΔΙΤ θα ενταχθεί και η λειτουργία και συντήρηση των 14 χλμ. του Νεάπολη – Αγ. Νικόλαος
-Κατατέθηκε η ΜΠΕ και ξεκίνησε η Β’ Φάση του διαγωνισμού
-Εκτιμώμενο κόστος 290 εκατ. ευρώ.
Νεάπολη – Άγιος Νικόλαος
-Μήκος αυτοκινητοδρόμου: 14,0 χλμ.
-Η τυπική διατομή του αυτοκινητόδρομου έχει πλάτος οδοστρώματος 21,5 μέτρα
-2 λωρίδες κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση με ΛΕΑ
-Μελετάται και προγραμματίζεται να δημοπρατηθεί ως Δημόσιο Έργο στις αρχές του 2022
-Εκτιμώμενο κόστος 145 εκατ. ευρώ.
Άγιος Νικόλαος – Σητεία
-Θα ολοκληρωθούν οι μελέτες και θα αναζητηθεί χρηματοδότηση σε συνεργασία με την Περιφέρεια για τα τμήματα Καλό Χωριό – Γέφυρα Φρουζή και Παράκαμψη Παχειάς Άμμου,
-Το έργο είναι περιβαλλοντικά αδειοδοτημένο και η δημοπράτηση μπορεί να γίνει αρχές 2022.
Άλλα έργα του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών στην Κρήτη
-Ξεμπλόκαρε και προχωρά το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι. Άλλο ένα έργο με τεράστια αναπτυξιακή διάσταση για την Κρήτη και για τον τουρισμό μας συνολικά.
-Η αξιοποίηση του παλιού αεροδρομίου Ηρακλείου. Για να προχωρήσει γρήγορα και να μην έχουμε «νέο Ελληνικό», έχει καταστρωθεί συγκεκριμένος οδικός χάρτη και έχει συνδεθεί η υλοποίησή του με την καταβολή των δόσεων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.
-Θα ξεκινήσει μέχρι τις αρχές του 2022 η κατασκευή κρίσιμων συμπληρωματικών έργων σε φράγματα στο Νομό Λασιθίου, η κατασκευή φράγματος στο Πλατύ του Νομού Ρεθύμνου και δικτύων άρδευσης στην περιοχή, καθώς και έργα αξιοποίησης του Υδατικού Δυναμικού του Ταυρωνίτη Ποταμού στο Νομό Χανίων.
