Για πολύ καιρό, οι άνθρωποι πίστευαν -και τους έλεγαν- ότι η ευτυχία έρχεται από το να περιβάλλεις τον εαυτό σου με όσο το δυνατόν περισσότερα αγαθά. Τον 20ό αιώνα ουσιαστικά τον διέκρινε αυτή η παραδοχή. Αλλά καθώς περνούσε ο καιρός, πολλοί συνειδητοποίησαν ότι αυτή η υπόσχεση ευτυχίας ήταν μια ψευδαίσθηση: Όσο πιο πολλά έχουμε, τόσο λιγότερο ευτυχισμένοι γινόμαστε – και τόσο πιο εξαρτημένοι γινόμαστε από την κατοχή ακόμα περισσότερων. Και ίσως τελικά, να μας αποσπά την προσοχή από την ευτυχία που προέρχεται από μη υλικά πράγματα, όπως η απόλαυση της φύσης, η αγάπη, η φιλία ή η επιδίωξη της σοφίας και της προσωπικής ανάπτυξης. Εν ολίγοις: το “περισσότερα, περισσότερα, περισσότερα” δεν είναι μια βιώσιμη έννοια – ούτε σε επίπεδο προσωπικής ευτυχίας ούτε σε επίπεδο παγκόσμιων πόρων και κλιματικών επιπτώσεων.
Σε έναν ολοένα και πιο πολύπλοκο κόσμο, πολλοί άνθρωποι αναζητούν την επιστροφή στην απλότητα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τα μινιμαλιστικά κινήματα, όπως η απλή διαβίωση, τα οποία εκπροσωπούνται από εξέχουσες προσωπικότητες όπως η Marie Kondo, είναι σήμερα μία τάση με ρίζες από το παρελθόν. Η ιαπωνική κουλτούρα και οι φιλοσοφίες σχεδιασμού της γνωρίζουν πολλές αρχές που εφαρμόζουν τις μινιμαλιστικές αρχές εδώ και αιώνες. Αποτελούν επίσης τη βάση για το σχεδιασμό Kodo της Mazda, όχι επειδή ο μινιμαλισμός είναι της μόδας, αλλά επειδή αποτελεί μέρος Ιαπωνικού πολιτισμού.
Στην ερώτηση τι κάνει ένα σχέδιο να είναι ιαπωνικό, ο πρώην παγκόσμιος επικεφαλής σχεδιασμού της Mazda και πατέρας του σχεδίου Kodo, Ikuo Maeda απάντησε: “Το λιγότερο είναι περισσότερο. Πρώτα απ’ όλα, ο ιαπωνικός σχεδιασμός πρέπει να είναι απλός και ανόθευτος”. Το πρότυπο για αυτή τη σχεδιαστική φιλοσοφία είναι ο φυσικός κόσμος, με τον οποίο η ιαπωνική αισθητική είχε ανέκαθεν έναν βαθύ δεσμό. Είτε πρόκειται για την έμφαση στον ανοιχτό χώρο που εκφράζει την παραδοσιακή ιαπωνική αρχιτεκτονική, η οποία βασίζεται σε κινούμενους τοίχους για να πλαισιώνει το τοπίο έξω, είτε για το ετήσιο θέαμα των ανθών κερασιάς με τις μυριάδες εκδηλώσεις του στην τέχνη: η φύση δεν είναι ποτέ μακριά όταν πρόκειται για τις ιαπωνικές ιδέες της ομορφιάς. Διεισδύει στα πάντα, από την τέχνη μέχρι την καθημερινή ζωή και τις προτιμήσεις των ανθρώπων.
Μια από τις φιλοσοφίες που παντρεύουν τη φύση και τον πολιτισμό στον ιαπωνικό σχεδιασμό είναι η Ma, η οποία αναφέρεται στην έννοια του απέριττου χώρου. Όταν διακοσμούν δωμάτια, οι Ιάπωνες αρχιτέκτονες, για παράδειγμα, χρησιμοποιούν μόνο μερικά προσεκτικά επιλεγμένα στοιχεία. Το Ma είναι η ομορφιά και η ένταση που βρίσκεται μέσα στον κενό χώρο μεταξύ αυτών των στοιχείων. Εφαρμοσμένο στην κατασκευή των αυτοκινήτων, αυτό σημαίνει να αντισταθούμε στον πειρασμό να υπερφορτώσουμε τον σχεδιασμό με πολλά ξένα στοιχεία και να είμαστε συγκρατημένοι και χωρίς περιττά στοιχεία όσον αφορά τα εσωτερικά ή εξωτερικά χαρακτηριστικά, ώστε να δημιουργήσουμε χώρο για να περιπλανηθεί το βλέμμα και να απολαύσει αυτό που δεν υπάρχει εξίσου με αυτό που υπάρχει.
Μια άλλη φιλοσοφία που συμπληρώνει τη Ma είναι η Kaicho, η οποία αφορά την επιμέλεια και την ενίσχυση του χώρου που δημιουργεί η Ma. Αυτό το κάνει συνδυάζοντας αρμονικά διάφορα υλικά και υφές που αλληλοσυμπληρώνονται, γίνονται περισσότερα από το άθροισμα των μερών τους και παράγουν απλότητα και εκλέπτυνση από την πολυπλοκότητα. Ο φωτισμός είναι επίσης ένα βασικό χαρακτηριστικό του Kaicho. Για τη Mazda, αυτό σημαίνει ότι χρησιμοποιεί διακριτικό, απαλό, έμμεσο φωτισμό για να ενισχύσει την αίσθηση της αρμονίας στα αυτοκίνητά της.
“Η φιλοσοφία της Mazda είναι να κάνει τα πράγματα φυσικά, εύκολα και να μην αποσπούν την προσοχή του οδηγού”, λέει ο Akira Tamatani, επικεφαλής σχεδιαστής της Mazda. “Θέλουμε να βλέπουμε τους ανθρώπους στα αυτοκίνητά μας να επικεντρώνονται στην ουσία της οδήγησης”. Και αυτό είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την άποψη ότι μπορείς να έχεις λιγότερα – αλλά αυτό που έχεις αξίζει πραγματικά κάτι.
