Στο τέλος της Διάσκεψης COP28 του ΟΗΕ για το κλίμα στο Ντουμπάι, οι διαπραγματευτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατάφεραν, με εταίρους από όλο τον κόσμο, να διατηρήσουν ζωντανή τη δυνατότητα να τηρήσουν τη δέσμευση στη Συμφωνία του Παρισιού για περιορισμό της παγκόσμιας μέσης αύξησης της θερμοκρασίας κατά 1,5 Κελσίου πάνω από την προ βιομηχανικά επίπεδα. Με ιδιαίτερη έμφαση στον ενεργειακό τομέα στις συνομιλίες, τα μέρη συμφώνησαν να επιταχύνουν τη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα αυτή τη δεκαετία, να αναλάβουν δράση για τη μείωση των εκπομπών κατά 43% έως το 2030 και να θέσουν τον κόσμο σε μια πορεία προς την επίτευξη καθαρών μηδενικών εκπομπών έως 2050, σύμφωνα με την καλύτερη διαθέσιμη επιστήμη.
Σύμφωνα με διεθνείς αναλυτές η έκθεση αυτή προτρέπει για άμεση μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα και συνιστά μια πολυμερή συμφωνία για ταχύτερες μειώσεις των εκπομπών, με στόχο το απόλυτο μηδέν έως το 2050, με ενδιάμεσο στόχο τη μείωση των εκπομπών κατά 43% έως το 2030.
Ωστόσο υπάρχουν και οι εκτιμήσεις ότι η η απόφαση των ηγετών του πλανήτη για το θέμα των ορυκτών καυσίμων αν και κινείται στη σωστή κατεύθυνση αναφέρεται «γενικόλογα» στη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα και στην επιτάχυνση των προσπαθειών για τη σταδιακή μείωση του άνθρακα, έχοντας περισσότερο συμβουλευτικό χαρακτήρα παρά οριστικοποίηση κάποιας απόφασης.
Η COP28 ολοκληρώνει την πρώτη παγκόσμια απογραφή βάσει της Συμφωνίας του Παρισιού. Οι στόχοι της Παγκόσμιας Δέσμευσης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και την Ενεργειακή Απόδοση, που υποστηρίζεται από την Επιτροπή, έχουν μεταφραστεί στο αποτέλεσμα του Παγκόσμιου Απολογισμού. Όλα τα μέρη έχουν δεσμευτεί να τριπλασιάσουν την παγκόσμια ικανότητα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και να διπλασιάσουν τον ρυθμό βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης έως το 2030. Αυτό δίνει ισχυρή ώθηση στη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα. Υπάρχει επίσης συμφωνία για την αντιμετώπιση των εκπομπών μεθανίου και άλλων εκπομπών μη CO2 αυτή τη δεκαετία και για τη σταδιακή κατάργηση το συντομότερο δυνατό των αναποτελεσματικών επιδοτήσεων ορυκτών καυσίμων που δεν αντιμετωπίζουν την ενεργειακή φτώχεια ή τη δίκαιη μετάβαση.
Ο Παγκόσμιος Απολογισμός αναγνωρίζει ότι ο κόσμος δεν βρίσκεται επί του παρόντος σε καλό δρόμο για τη μείωση των εκπομπών κατά το απαραίτητο επίπεδο για τον περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας στους 1,5 Κελσίου. Κατά συνέπεια, τα μέρη συμφώνησαν σε μια οδό για να επανέλθουν σε τροχιά, μεταξύ άλλων μέσω μιας διαδικασίας ευθυγράμμισης των εθνικών στόχων και μέτρων με τη Συμφωνία του Παρισιού. Τα μέρη θα πρέπει να υποβάλουν τις εθνικά καθορισμένες συνεισφορές τους (NDC) για το 2035 έως την COP30, σε δύο χρόνια, και αυτές θα πρέπει να ευθυγραμμιστούν με την καλύτερη διαθέσιμη επιστήμη και τα αποτελέσματα του Παγκόσμιου Απολογισμού.
Ο Παγκόσμιος Απολογισμός εξετάζει επίσης τα μέσα εφαρμογής της απαραίτητης μετάβασης. Συμφώνησαν οι ηγέτες για τα τελικά βήματα προς τον καθορισμό του νέου συλλογικού ποσοτικού στόχου για τη χρηματοδότηση του κλίματος στο συνέδριο του επόμενου έτους. Το πλαίσιο του Παγκόσμιου Στόχου για την Προσαρμογή είναι ένα σημαντικό βήμα και συνοδεύεται από πρωτοποριακές αποφάσεις για τη χρηματοδότηση της προσαρμογής, με την αναγνώριση ότι η χρηματοδότηση της προσαρμογής θα πρέπει να κλιμακωθεί σημαντικά πέρα από τον υποχρεωτικό διπλασιασμό για το 2025. Το αποτέλεσμα ωθεί προς τα εμπρός τη μεταρρύθμιση της διεθνούς χρηματοοικονομικής αρχιτεκτονικής, καθιστώντας το κατάλληλο για την αντιμετώπιση της κλιματικής έκτακτης ανάγκης. Συγκεκριμένα, η ΕΕ συνέβαλε σημαντικά στη συμφωνία και τη λειτουργία ενός νέου ταμείου που ανταποκρίνεται σε απώλειες και ζημίες, και η ΕΕ και τα κράτη μέλη της έχουν συνεισφέρει περισσότερα από 400 εκατομμύρια ευρώ, πάνω από τα δύο τρίτα των αρχικών χρηματοδοτικών δεσμεύσεων.
Βασικά γεγονότα που έγιναν στο COP28
Τα τελικά αποτελέσματα των διαπραγματεύσεων COP28 έρχονται πέρα από πολλαπλές συμφωνίες που εξασφαλίστηκαν τις τελευταίες δύο εβδομάδες, συμπεριλαμβανομένης της Παγκόσμιας Διάσκεψης Κορυφής για τη Δράση για το Κλίμα, στην οποία συμμετείχε η Πρόεδρος von der Leyen. Στις 2 Δεκεμβρίου, η Πρόεδρος εγκαινίασε την Παγκόσμια Δέσμευση για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και την Ενεργειακή Απόδοση μαζί με την Προεδρία της COP28, για τον τριπλασιασμό της ικανότητας ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και τον διπλασιασμό των μέτρων ενεργειακής απόδοσης έως το 2030, χτίζοντας τα θεμέλια για ένα αποτέλεσμα κατόπιν διαπραγματεύσεων σε αυτό το θέμα. Ο πρόεδρος φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε ότι η ΕΕ θα επενδύσει 2,3 δισεκατομμύρια ευρώ από τον προϋπολογισμό της ΕΕ για να στηρίξει την ενεργειακή μετάβαση στην ευρωπαϊκή γειτονιά και σε όλο τον κόσμο, τα επόμενα δύο χρόνια.
Η Πρόεδρος ανακοίνωσε επίσης χρηματοδοτική στήριξη 175 εκατομμυρίων ευρώ από την ΕΕ και τα κράτη μέλη της για τη μείωση των εκπομπών μεθανίου.
Οριστικές αποφάσεις στo COP29
H φετινή Διάσκεψη για το Κλίμα αποτελεί μια ισχυρή παρακαταθήκη για τις επόμενες που θα ακολουθήσουν και σύμφωνα με διεθνείς αναλυτές το COP29 το οποίο θα πραγματοποιηθεί στο Αζερμπαϊτζάν αναμένεται να παγιωθεί η απόφαση για ταχεία κατάργηση των ορυκτών καυσίμων στο δρόμο για την κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2050.
