Τα οφέλη που προκύπτουν από τη νέα Σύμβαση Παραχώρησης της Αττικής Οδού παρουσίασε στην Ολομέλεια της Βουλής ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστος Σταϊκούρας, κατά τη συζήτηση επί του νομοσχεδίου για τη νέα Σύμβαση Παραχώρησης της Αττικής Οδού.
«Είναι η πρώτη φορά στην Ελλάδα που έχουμε αλλαγή Παραχωρησιούχου σε εν λειτουργία αυτοκινητόδρομο», τόνισε ο κ. Σταϊκούρας, κάνοντας λόγο για ένα εξαιρετικά δύσκολο, περίπλοκο και πρωτόγνωρο εγχείρημα.
Ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών υπογράμμισε ότι το Ελληνικό Δημόσιο εισπράττει, αύριο, 3,27 δισ. ευρώ, το υψηλότερο ποσό που έχει εισπραχθεί ποτέ από την αξιοποίηση περιουσιακών στοιχείων του ΤΑΙΠΕΔ, ενώ η σωρευτική ωφέλεια αγγίζει και τα 7 δισ. ευρώ σε ορίζοντα 25 ετών.
Από την Κυριακή, 6 Οκτωβρίου, μειώνεται το αντίτιμο των διοδίων από 2,8 ευρώ σε 2,5 ευρώ, ενώ για πρώτη φορά, επιβάλλεται μόνιμη απαλλαγή από την καταβολή διοδίων για επιβατικά οχήματα ιδιωτικής χρήσης που ανήκουν σε άτομα με αναπηρία και αναπήρους πολέμου.
Επίσης, διασφαλίζεται η απασχόληση των εργαζομένων στον αυτοκινητόδρομο, ενώ προβλέπονται επενδύσεις ύψους 380 εκατ. ευρώ για την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό της Αττικής Οδού.
Με τη νέα Σύμβαση επιδιώκεται και η περαιτέρω βελτίωση της οδικής ασφάλειας, καθώς η συνεργασία μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στις παραχωρήσεις έχει να επιδείξει απτά και μετρήσιμα αποτελέσματα στη μείωση των ατυχημάτων.
Πιο συγκεκριμένα ο κ. Σταϊκούρας τόνισε μεταξύ άλλων: «Συζητάμε, αυτές τις ημέρες στη Βουλή, την Κύρωση της Σύμβασης Παραχώρησης υπηρεσιών για τη χρηματοδότηση, τη λειτουργία, τη συντήρηση και την εκμετάλλευση της Αττικής Οδού.
Ενός εμβληματικού αυτοκινητοδρόμου, μήκους 70 χλμ., που άλλαξε άρδην τη ζωή της Αττικής.
Αυτοκινητοδρόμου με – μέσο όρο – 280.000 διελεύσεις οχημάτων ημερησίως και με 400.000 συνδρομητές, που έχει συμβάλει ώστε να είναι βιώσιμη η καθημερινότητα των μετακινήσεων εκατοντάδων χιλιάδων πολιτών, παρά τα δεδομένα κυκλοφοριακά προβλήματα.
Με την Κύρωση της Σύμβασης τίθεται σε τροχιά υλοποίησης η μετάπτωση του οδικού άξονα στο νέο καθεστώς παραχώρησης.
Ένα εξαιρετικά δύσκολο, περίπλοκο και πρωτόγνωρο εγχείρημα, στο οποίο απαιτείται η συνδρομή και συνεργασία των δύο Παραχωρησιούχων, υφιστάμενου και νέου, τους οποίους επιθυμώ – δημόσια – να ευχαριστήσω γι’ αυτό.
Και αυτό γιατί είναι η πρώτη φορά στην Ελλάδα που έχουμε αλλαγή Παραχωρησιούχου σε εν λειτουργία αυτοκινητόδρομο.
Υπενθυμίζεται ότι η τρέχουσα περίοδος παραχώρησης λήγει στις 5 Οκτωβρίου 2024, οπότε ο νυν Παραχωρησιούχος υποχρεούται να παραδώσει το Κύριο Έργο Παραχώρησης, με όλες τις επ’ αυτού βελτιώσεις, στον Κύριο του Έργου, δηλαδή στο Ελληνικό Δημόσιο, το οποίο με τη σειρά του θα το παραδώσει ταυτόχρονα στον νέο Παραχωρησιούχο.
Αν και έχω τοποθετηθεί επί μακρόν, εκτενώς και αναλυτικά σε διαδοχικές συνεδριάσεις της αρμόδιας Επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίου, που προηγήθηκαν, θέλω να συνοψίσω τι επιτυγχάνουμε με τη σύμβαση που κυρώνουμε σήμερα στη Βουλή:
1ον. Το Ελληνικό Δημόσιο εισπράττει αύριο 3,27 δισ. ευρώ, ποσό που είναι το υψηλότερο στην ιστορία αξιοποίησης περιουσιακών στοιχείων που έχουν μεταβιβαστεί στο ΤΑΙΠΕΔ.
Το ποσό αυτό αυξάνει τα συνολικά διαθέσιμα του Κράτους, μειώνει ισόποσα τις μικτές χρηματοδοτικές ανάγκες της Γενικής Κυβέρνησης, απομειώνει αντίστοιχα το ύψος του δημοσίου χρέους, κατά 1,5 μονάδες του ΑΕΠ, ενώ, παράλληλα, βελτιώνει σημαντικά τους δείκτες βιωσιμότητάς του.
2ον. Πέραν της καταβολής του εφάπαξ οικονομικού τιμήματος, ο Παραχωρησιούχος θα αποδίδει, ετησίως, στο ΤΑΙΠΕΔ ποσοστό τουλάχιστον 7,5% επί των πάσης φύσεως εσόδων από την εκμετάλλευση του αυτοκινητοδρόμου.
Υπενθυμίζεται ότι η Ετήσια Αμοιβή Παραχώρησης, με βάση τη νέα σύμβαση, υπολογίζεται πλέον επί του τζίρου του νέου Παραχωρησιούχου, ενώ με την παλιά σύμβαση παραχώρησης υπολογιζόταν επί των καθαρών κερδών, δηλαδή επί μικρότερης βάσης υπολογισμού.
Συνεπώς, από την εφάπαξ καταβολή του τιμήματος, αλλά και από τις ετήσιες αποδόσεις, καθώς και από το προκύπτον όφελος από τους τόκους που δεν θα χρειαστεί να καταβάλει το Ελληνικό Δημόσιο για αντίστοιχο δανεισμό ίσης διάρκειας, αναμένεται – με βάση τις εκτιμήσεις του ΟΔΔΗΧ – η σωρευτική ωφέλεια να είναι υπερδιπλάσια του ποσού του εφάπαξ τιμήματος, αγγίζοντας έως και τα 7 δισ. ευρώ σε ορίζοντα 25 ετών, αυξάνοντας αντίστοιχα και το δημοσιονομικό χώρο για την άσκηση της αναπτυξιακής και κοινωνικής μας πολιτικής.
3ον. Η υπό κύρωση Σύμβαση προβλέπει άμεση μείωση των διοδίων, από τα 2,8 στα 2,5 ευρώ, από την προσεχή Κυριακή, 6 Οκτωβρίου, δηλαδή από την ημέρα που θα γίνει η παράδοση του αυτοκινητοδρόμου από το Ελληνικό Δημόσιο στον νέο Παραχωρησιούχο.
Στο πλαίσιο του διαγωνισμού, εκπονήθηκε συγκοινωνιακή μελέτη, η οποία υπολόγισε τους κυκλοφοριακούς φόρτους και κατέληξε στα προτεινόμενα ποσά.
Για την αναπροσαρμογή διοδίων μετά την πενταετία, όπου βέβαια η μέση τιμή παραμένει σταθερή, ισχύουν ουσιαστικές προϋποθέσεις εκ μέρους του νέου Παραχωρησιούχου:
-Η αναπροσαρμογή συναρτάται με συγκεκριμένους μετρήσιμους δείκτες κυκλοφοριακού φόρτου, οι οποίοι θα πρέπει να τεκμηριώνονται επαρκώς από τον νέο Παραχωρησιούχο.
-Θα υπάρχει έλεγχος από τον Ανεξάρτητο Μηχανικό.
-Προαπαιτείται έγκριση από το Δημόσιο.
-Και εφόσον κριθεί απαραίτητο, πρέπει να υπάρξει κοινοποίηση και προληπτικός έλεγχος από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
4ον. Το Υπουργείο, σε συνεργασία με τον νέο Παραχωρησιούχο, όπως επιβεβαιώθηκε και στην Επιτροπή, διασφάλισαν τη συνέχιση εργασίας των εργαζομένων στον αυτοκινητόδρομο, επιτυγχάνοντας να μη χαθεί ούτε μία θέση εργασίας.
Έτσι, οι εργαζόμενοι θα λάβουν τις νόμιμες αποζημιώσεις τους από τη λύση της εργασιακής σχέσης τους με την «ΑΤΤΙΚΗ ΟΔΟ ΑΕ» και τις «ΑΤΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΑΕ», και ταυτόχρονα ο νέος Παραχωρησιούχος εξεδήλωσε την πρόθεση να προχωρήσει στην αποκατάσταση των θέσεων εργασίας τους για το νέο Έργο, για όσους το επιθυμούν.
5ον. Η υπό κύρωση Σύμβαση προβλέπει μόνιμη απαλλαγή από την καταβολή διοδίων σε επιβατικά οχήματα ιδιωτικής χρήσης που ανήκουν κατά πλήρη κυριότητα σε άτομα με αναπηρία και σε αναπήρους πολέμου βαριάς αναπηρίας.
Πρόκειται προφανώς για θετική πρόβλεψη, για πρώτη φορά σε ισχύ στην Αττική Οδό, η οποία αναγνωρίστηκε, με επιστολή της, από την Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία.
Επίσης, σε συνεννόηση με τον νέο Παραχωρησιούχο, απαλλάσσονται από την καταβολή διοδίων τα ΑμεΑ, ακόμη και αν το όχημα που χρησιμοποιείται για τη μεταφορά τους δεν ανήκει κατά πλήρη κυριότητα στους ίδιους. Το ίδιο ισχύει και για τα βανάκια για ΑμεΑ, ιδρυμάτων και μη.
6ον. Κατά τη διάρκεια της παραχώρησης, ο νέος Παραχωρησιούχος θα υλοποιήσει επενδύσεις και δαπάνες αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού εκτιμώμενου ύψους 380 εκατ. ευρώ.
Η υλοποίηση αυτών θα αξιολογείται, ανά διετία, με βάση συγκεκριμένους δείκτες απόδοσης (KPIs), κάτι που δεν περιλαμβανόταν στην προηγούμενη Σύμβαση.
Σε περίπτωση αδυναμίας επίτευξης των στόχων, προβλέπεται η επιβολή χρηματικών ποινών και άλλες κυρώσεις, ανάλογα με την υστέρηση στην προβλεπόμενη επίδοση.
7ον. Με βάση την υπό κύρωση Σύμβαση, δεν γεννάται δικαίωμα του νέου Παραχωρησιούχου για οποιοδήποτε πρόσθετο αντάλλαγμα ή χρηματική αποζημίωση, αν το Ελληνικό Δημόσιο, στο πλαίσιο άσκησης απορρέοντος εξ αυτής δικαιώματός του, αλλά και της εν γένει πολιτικής του, περιλαμβανομένης και της δημοσιονομικής πολιτικής του, προκαλέσει μεταβολές στην επιλογή μέσου μετακίνησης, μεταβολές στο μέγεθος ή/και στη σύνθεση της κυκλοφορίας, τα στατιστικά χαρακτηριστικά της και τη διαχρονική εξέλιξή τους.
8ον. Η υπό κύρωση Σύμβαση, επιβεβαιώνει ότι και στην Ελλάδα, η συνεργασία του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα μπορεί να είναι αμοιβαία ωφέλιμη και για τις δύο πλευρές.
Εντός ενός πλαισίου, το οποίο να υπηρετεί, από τη μια πλευρά, το δημόσιο συμφέρον μέσω της χρηματοδότησης, της λειτουργίας και της συντήρησης του αυτοκινητοδρόμου και, από την άλλη πλευρά, να καλύπτει και τον ιδιωτικό φορέα, μέσω της εκμετάλλευσης αυτού.
9ον. Με την υπό κύρωση Σύμβαση, επιδιώκεται:
-η προώθηση της απρόσκοπτης και ασφαλούς μετακίνησης προσώπων,
-η ταχύτερη και αποτελεσματική μεταφορά εμπορευμάτων,
-η ικανοποίηση της τρέχουσας και μελλοντικής ζήτησης μεταφορών, και
-η ενίσχυση της ομαλής λειτουργίας του συστήματος οδικής κυκλοφορίας στο λεκανοπέδιο της Αττικής, αναπόσπαστο και αναγκαίο κομμάτι της οποίας αποτελεί, εδώ και πάνω από δύο δεκαετίες, η Αττική Οδός.
10ον. Τέλος, αλλά ιδιαίτερα σημαντικό, με τη νέα Σύμβαση Παραχώρησης επιδιώκεται η αναβάθμιση της οδικής ασφάλειας.
Ήδη, η συνεργασία μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στις παραχωρήσεις έχει να επιδείξει απτά και μετρήσιμα αποτελέσματα στη μείωση των ατυχημάτων, συμβάλλοντας σημαντικά στην ενίσχυση της οδικής ασφάλειας.
Σύμφωνα με πρόσφατη Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του 2024, η Ελλάδα, την περίοδο 2010 – 2022, πέτυχε τους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την οδική ασφάλεια, καταγράφοντας μείωση της τάξεως του 50% στα θανατηφόρα τροχαία ατυχήματα. Πολύ καλύτερες επιδόσεις από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο.
Η κατάσταση είναι πιο ενθαρρυντική, σε σύγκριση με το παρελθόν, στους οδικούς άξονες που τελούν υπό καθεστώς παραχώρησης.
Κλείνοντας, θέλω να διαβεβαιώσω ότι, ως Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, καταβάλλουμε κάθε προσπάθεια για την προστασία και ενίσχυση των δημόσιων υποδομών και για τη διασφάλιση της ομαλής και αποτελεσματικής λειτουργίας του συστήματος μεταφορών, με πρώτη προτεραιότητα την ασφάλεια των όσων τις χρησιμοποιούν.
Με τη συμβολή όλων μας, δημόσιου και ιδιωτικού τομέα αλλά και των πολιτών, η χώρα κάνει σταθερά βήματα προς τα εμπρός.
Η χώρα, οικονομικά, μεγεθύνεται.
Η χώρα, βιώσιμα, αναπτύσσεται.
Η χώρα, στο επίπεδο των υποδομών και των μεταφορών, ενισχύεται.
Η χώρα, ολόπλευρα, ισχυροποιείται.»
Τι ανέφερε ο κ. Νίκος Ταχιάος για την κύρωση της Σύμβασης της Αττικής Οδού
«Η συζήτηση που γίνεται για τη σύμβαση παραχώρησης της Αττικής Οδού έχει έντονη ιδεολογική χροιά. Πέραν λοιπόν από ιδεοληπτικές τοποθετήσεις που ακούστηκαν στην αίθουσα, θα ήθελα να ξεκαθαρίσω ότι το Δημόσιο, από τη φύση του, δεν είναι καλό ή κακό, ούτε ο ιδιώτης είναι καλός ή κακός. Αυτό που έχει αποδειχθεί, από την εμπειρία μας, τα τελευταία χρόνια, είναι ότι το Δημόσιο είναι αναποτελεσματικό.
Επομένως, ένα τόσο σύνθετο έργο, όπως η λειτουργία μιας οδού, εν προκειμένω της Αττικής Οδού των 70χλμ., είναι πολύ δύσκολο, να το διαχειριστεί με αποτελεσματικότητα το Δημόσιο. Και νομίζω ότι αυτό το γνωρίζουμε όλοι.
Το ζήτημα, λοιπόν, δεν είναι αν είναι κακός ο ιδιώτης, επειδή θέλει να κερδίσει, αλλά αν ο ιδιώτης μπορεί να λύσει προβλήματα που δύσκολα μπορεί να προσεγγίσει το Δημόσιο. Είναι βέβαια αναγκαίο η σχέση αυτή, μεταξύ ιδιώτη και Δημοσίου, να διέπεται από διαφάνεια.
Το Σχέδιο Νόμου που φέραμε σήμερα στη Βουλή για την παραχώρηση της Αττικής Οδού, ρυθμίζει, καταρχάς, το ζήτημα της μετάβασης, στη Νέα Αττική Οδό, η οποία από μόνη της είναι μια πολύ δύσκολη υπόθεση.
Στην περίπλοκη αυτή εξίσωση ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης, είχε βάλει την παράμετρο του χρόνου, καθώς το τίμημα πρέπει να εισπραχθεί φέτος, μέχρι το τέλος του Δεκεμβρίου. Εξετάσαμε πολλά ενδεχόμενα. Οφείλω, λοιπόν, να πιστώσω στον κ. Χατζηδάκη την πίεση που άσκησε προς την κατεύθυνση αυτή. Στον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστο Σταϊκούρα, θα πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι με τις διατάξεις του νόμου οι οποίες εισάγονται, σήμερα, στη Βουλή, αυτή η δύσκολη μετάβαση γίνεται πραγματικότητα.
Όσον αφορά στο ερώτημα γιατί επιλέχθηκε η λύση της παραχώρησης με διόδια, θα πρέπει να γίνει σαφές ότι αναφερόμαστε σε ένα κλειστό σύστημα. Δεν μιλάμε για μια επιχείρηση η οποία μπορεί να αναπτύσσεται με ένα business plan. Ένας δρόμος όπως η Αττική Οδός, είναι ένα κλειστό σύστημα με πολύ συγκεκριμένη χωρητικότητα, με πολύ συγκεκριμένη εξυπηρέτηση.
Εάν δεν βάλουμε διόδια ή αν τα μειώσουμε δραματικά, το μόνο σίγουρο είναι ότι θα έχουμε μια προκαλούμενη κυκλοφορία, η οποία θα φτάσει την οδό στα όριά της. Δεν θα μπορούσαμε ποτέ να καταργήσουμε τα διόδια. Εάν την Κυριακή το πρωί είχαμε ανοιχτές όλες τις μπάρες της Αττικής Οδού, το Λεκανοπέδιο θα ασφυκτιούσε, θα είχε παραλύσει.
Επίσης, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι οι παραχωρήσεις έχουν ένα χαρακτηριστικό: Εξασφαλίζουν την ποιότητα. Όλα αυτά τα χρόνια με την εξαίρεση του ατυχούς γεγονότος της διαχείρισης της χιονόπτωσης του 2022, η Αττική Οδός ήταν ένας δρόμος υπόδειγμα.
Σε κάθε περίπτωση, η Σύμβαση η οποία έχουμε μπροστά μας πέρασε από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Το Ελεγκτικό Συνέδριο, εκ των πραγμάτων, έλαβε υπόψη του τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου. Κατά συνέπεια, είναι ξεκάθαρο ότι μιλάμε για μια σύμβαση η οποία θεραπεύει ελαττώματα του παρελθόντος.
Για αυτό ζητώ από τη Βουλή να κυρώσει τη Σύμβαση. Είμαι βέβαιος ότι στην πορεία του χρόνου, η Κυβέρνηση για την επιλογή της θα κριθεί θετικά. Είναι μία από τις μεταρρυθμίσεις οι οποίες πρέπει να πιστώνονται στις Κυβερνήσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη. Είναι μια από τις πολύ γενναίες μεταρρυθμίσεις για τις οποίες ερχόμαστε ενώπιος – ενωπίω με τη Βουλή και τον ελληνικό λαό για να μπορέσουμε να υποστηρίξουμε μια πολιτική, η οποία προστατεύει το δημόσιο συμφέρον και εξυπηρετεί τους πολίτες».
