Ολοκληρώθηκε πρόσφατα η διαβούλευση με τις ενδιαφερόμενες εταιρείες για τη διαμόρφωση του προτεινόμενου κειμένου (RFI-Request for Information) που αφορά το έργο των συνδεδεμένων με 5G αυτοκινητοδρόμων. Το project συγχρηματοδοτείται από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης με 130 εκατ. ευρώ και προβλέπει την ανάπτυξη ασύρματων δικτύων 5G στο εθνικό δίκτυο αυτοκινητοδρόμων που καλύπτει 2.011 χλμ. Σε σχετική μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, εκτιμάται ότι το 2025 το ετήσιο όφελος από την εισαγωγή των δικτύων 5G στις μεταφορές θα ανέλθει στα 8,3 δισ. ευρώ για την ΕΕ, ενώ για τη χώρα το όφελος από την υλοποίηση των 5G δικτύων στις μεταφορές θα συνεισφέρει σωρευτικά μέχρι το 2030, μπορεί να εισφέρει έσοδα ύψους 2,3 δισ. ευρώ εφόσον η σταδιακή ανάπτυξη του δικτύου ξεκινήσει το 2021. Η δράση εκτιμάται, μεταξύ άλλων, ότι θα επιταχύνει τις ιδιωτικές επενδύσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα θα βελτιώσει σημαντικά την παραγωγικότητα του κλάδου, θα μειώσει δραστικά τα ατυχήματα, ενώ παράλληλα θα περιορίσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.
Η δράση προβλέπει κάλυψη 5G σε όλους τους αυτοκινητοδρόμους της χώρας οι οποίοι ανήκουν στο core δίκτυο των λεγόμενων Trans-European Transport Networks (TEN-T), με στόχο τη δημιουργία της κατάλληλης υποδομής που θα εξυπηρετήσει τη Συνδεδεμένη και Αυτοματοποιημένη Κινητικότητα (CAM). Στη δράση περιλαμβάνεται όλο το κύριο οδικό δίκτυο που συνδέει τις βασικές υποδομές (λιμάνια, αεροδρόμια κλπ) με τις βασικές πύλες εξόδου από τη χώρα. Σε σχετική μελέτη της Ευρωπαϊκής επιτροπής, εκτιμάται ότι το 2025 το ετήσιο όφελος από την εισαγωγή των δικτύων 5G στις μεταφορές θα ανέλθει στα 8.,3 δισ. ευρώ για την ΕΕ, ενώ για τη χώρα το όφελος από την υλοποίηση των 5G δικτύων στις μεταφορές θα συνεισφέρει σωρευτικά μέχρι το 2030, μπορεί να εισφέρει έσοδα ύψους 2,3 δισ. ευρώ εφόσον η σταδιακή ανάπτυξη του δικτύου ξεκινήσει το 2021. Η δράση εκτιμάται, μεταξύ άλλων, ότι θα επιταχύνει τις ιδιωτικές επενδύσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα θα βελτιώσει σημαντικά την παραγωγικότητα του κλάδου, θα μειώσει δραστικά τα ατυχήματα, ενώ παράλληλα θα περιορίσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.
Πεδίο εφαρμογής του έργου
Οι αυτοκινητόδρομοι που συνδέουν την κρίσιμη υποδομή (αεροδρόμια κ.λπ.) και τις διασυνοριακές συνδέσεις καθώς και το πραγματικό μήκος αυτών που αποτελούν μέρος των βασικών διευρωπαϊκών δικτύων μεταφορών είναι:
– Εγνατία Οδός (Ηγουμενίτσα- Θεσσαλονίκη – Κήποι Έβρου) 670 χλμ.
– A.T.E (Αθήνα – Θεσσαλονίκη –Εύζωνοι) 550 χλμ.
– Ιωνία Οδός (Τσακώνα- Πάτρα-Ιωάννινα- Κακαβιά) 417 χλμ.
– Ολυμπία Οδός (Αθήνα – Κόρινθος – Πάτρα) 205 χλμ.
– Θεσσαλονίκη- Σέρρες- Προμάχωνας 105 χλμ.
– Αττική Οδός (αεροδρόμιο Ελευσίνα- El Venizelos International) 64 χλμ.
– Κεντρική Πελοπόννησος (Μορέας- Κόρινθος- Τρίπολη- Καλαμάτα) 205 χλμ.
– Στερεά Ελλάδα 181 χλμ.
Σύνολο 2.397 χλμ.
Ο σκοπός του έργου είναι η διερεύνηση, ο εντοπισμός και η ανάπτυξη των απαιτούμενων στοιχείων στην υποδομή του δικτύου, ώστε να αναπτυχθούν ικανότητες έξυπνων αυτοκινήτων κατά μήκος των ελληνικών αυτοκινητοδρόμων, λαμβάνοντας υπόψη τη συμμόρφωση με το εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές δίκαιο και κανονισμούς (π.χ. ITU, GDPR κλπ).
Αναλυτικότερα, οι πιο κυρίαρχες περιπτώσεις χρήσης που υιοθετήθηκαν από το Πρόγραμμα Συνεργασίας 3ης Γενιάς (3GPP) είναι οι εξής:
– Ομάδα οχημάτων
Επιτρέπει στα οχήματα να σχηματίζουν δυναμικά μια ομάδα που ταξιδεύει μαζί. Όλα τα οχήματα της διμοιρίας λαμβάνουν περιοδικά δεδομένα από το κορυφαίο όχημα, προκειμένου να συνεχίσουν τις επιχειρήσεις. Αυτές οι πληροφορίες επιτρέπουν την απόσταση μεταξύ των οχημάτων να γίνει εξαιρετικά μικρή, δηλαδή, η απόσταση που μεταφράζεται στο χρόνο μπορεί να είναι πολύ χαμηλή (δευτερόλεπτο). Οι εφαρμογές διμοιρίας μπορούν να επιτρέπουν στα αυτόνομα οχήματα να οδηγούνται αυτόνομα.
– Προηγμένη οδήγηση
Επιτρέπει ημιαυτόματη ή πλήρως αυτοματοποιημένη οδήγηση. Κάθε όχημα μοιράζεται δεδομένα που λαμβάνονται από τους τοπικούς αισθητήρες του με οχήματα σε κοντινή απόσταση, επιτρέποντας έτσι στα οχήματα να συντονίζουν τις τροχιές ή τους ελιγμούς τους. Επιπλέον, κάθε όχημα μοιράζεται την οδηγική του πρόθεση με οχήματα σε κοντινή απόσταση. Τα οφέλη αυτής της ομάδας περιπτώσεων χρήσης είναι το ασφαλέστερο ταξίδι, η αποφυγή συγκρούσεων και η καλύτερη απόδοση κυκλοφορίας.
– Εκτεταμένοι αισθητήρες
Επιτρέπει την ανταλλαγή ακατέργαστων ή επεξεργασμένων δεδομένων που συλλέγονται μέσω τοπικών αισθητήρων ή ζωντανών δεδομένων βίντεο μεταξύ οχημάτων, RSU, συσκευών πεζών και διακομιστών εφαρμογών V2X. Τα οχήματα μπορούν να ενισχύσουν την αντίληψη του περιβάλλοντός τους πέρα από αυτό που μπορούν να ανιχνεύσουν οι αισθητήρες τους και να έχουν μια πιο ολιστική εικόνα της τοπικής κατάστασης.
– Απομακρυσμένη οδήγηση
Επιτρέπει σε έναν απομακρυσμένο οδηγό ή μια εφαρμογή V2X να χειρίζεται ένα απομακρυσμένο όχημα για όσους επιβάτες δεν μπορούν να οδηγήσουν μόνοι τους ή ένα απομακρυσμένο όχημα που βρίσκεται σε επικίνδυνα περιβάλλοντα. Για μια περίπτωση όπου η διακύμανση είναι περιορισμένη και οι διαδρομές είναι προβλέψιμες, όπως τα μέσα μαζικής μεταφοράς, μπορεί να χρησιμοποιηθεί η οδήγηση με βάση το cloud computing. Επιπλέον, η πρόσβαση σε πλατφόρμα υπηρεσιών back-end με βάση το cloud μπορεί να εξεταστεί για αυτήν την ομάδα περιπτώσεων χρήσης.
– Υποστήριξη ποιότητας υπηρεσιών οχήματος
Επιτρέπει σε μια εφαρμογή να ενημερώνεται έγκαιρα για την αναμενόμενη ή εκτιμώμενη αλλαγή της ποιότητας της υπηρεσίας πριν από την πραγματική αλλαγή και να επιτρέπει στο σύστημα 3GPP να τροποποιεί την ποιότητα της υπηρεσίας σύμφωνα με τις ανάγκες ποιότητας υπηρεσιών της εφαρμογής.
Επίγνωση της κατάστασης
Ενεργοποιεί την ευαισθητοποίηση για δημόσια υπηρεσία οχημάτων έκτακτης ανάγκης (BSA). Η χρήση αισθητήρων οχημάτων και κοινής χρήσης κατάστασης (VSSS) δημιουργεί εκ των προτέρων ευαισθητοποίηση σχετικά με τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες ή άλλους ανιχνευμένους κινδύνους. Η εφαρμογή της έξυπνης οδήγησης θα μειώσει τα τροχαία ατυχήματα και τις ανθρώπινες απώλειες. Με το 5G τα δεδομένα θα είναι αρκετά αξιόπιστα για τα οχήματα να λαμβάνουν λεπτομέρειες σχετικά με τους επερχόμενους περιορισμούς ταχύτητας και να προσαρμόζουν ανάλογα την ταχύτητά τους, ενώ το επόμενο βήμα θα είναι η πλήρως αυτοματοποιημένη πορεία τους. Για παράδειγμα, μέσω ενός αναδυόμενου παραθύρου στο ταμπλό, ο οδηγός ειδοποιείται ότι για τα επόμενα 100 χλμ υπάρχει ισχυρή κάλυψη σήματος και ένας εξωτερικός πάροχος υπηρεσιών μπορεί να αναλάβει με ασφάλεια τον έλεγχο του αυτοκινήτου. Ουσιαστικά, ο οδηγός θα μπορεί να ξεκουράζεται ενώ το αυτοκίνητο είναι τηλεχειριζόμενο. Ένας ενσωματωμένος υπολογιστής μπορεί να συνδυάσει δεδομένα οχημάτων με αυτά άλλων οχημάτων για να δημιουργήσει τον δικό του άμεσο χάρτη περιβάλλοντος σε πραγματικό χρόνο και να ελέγξει εάν άλλα οχήματα (συμπεριλαμβανομένων εκείνων που δεν είναι ορατά στον οδηγό) βρίσκονται σε πιθανή πορεία σύγκρουσης. Τα εμπλεκόμενα οχήματα μπορούν στη συνέχεια να λάβουν μια συγκεκριμένη εντολή, όπως φρενάρισμα ή επιτάχυνση για να αποτρέψουν μια σύγκρουση.
