Με αστυνομικό μυθιστόρημα μοιάζει το σκάνδαλο ηχητικών υποκλοπών του μεγαλύτερο στην Ευρώπη κατασκευαστή αυτοκινήτων, της VW. Ποια είναι τα συστατικά του; Καταρχάς ένα πτώμα σε ένα καμμένο αυτοκίνητο ενός φερόμενου ως κατασκόπου σε βάρος του οποίου η εισαγγελία του Μπράουνσβαϊγκν έχει ξεκινήσει έρευνες. Μετά από ανάλυση DNA η υπηρεσία επιβεβαίωσε για τον νεκρό ότι πρόκειται για τον ιδιοκτήτη του αυτοκινήτου και κατά συνέπεια πρώην μάνατζερ της VW, τον οποίο κατηγορεί η αυτοκινητοβιομηχανία ότι παρέδωσε σε τρίτους εσωτερική πληροφόρηση της εταιρείας. Σύμφωνα με την εισαγγελία επρόκειτο για αυτοκτονία, απομένει όμως η οριστική επιβεβαίωση. Ήδη πριν από τρεις μήνες είχε γίνει εμπρηστική επίθεση με στόχο το σπίτι του υπόπτου. Εκείνη την περίοδο είχε απαλλαγεί των καθηκόντων του γιατί το 2017 και 2018 ηχογράφησε συζητήσεις σε ομάδα εργασίας της VW. Θέμα ήταν ο τρόπος αντιμετώπισης του ‘αντιπαθητικού’ προμηθευτή του ομίλου Prevent. Η VW βρίσκεται εδώ και χρόνια στα μαχαίρια με τον Prevent που ελέγχεται από τη βοσνιακή οικογενειακή επιχείρηση Χάστορ, επισημαίνει η DW.
Κακή δημόσια εικόνα και των δύο
Από το σκάνδαλο με τη χειραγώγηση των ρύπων, η εικόνα της VW έχει καταστραφεί. Το ίδιο και για τον Prevent, στην πατρίδα του επιχειρηματία. Στη Βοσνία θεωρείται ως πρότυπο ενός παίκτη, κατάλοιπου του επιθετικού καπιταλισμού μετά το τέλος του πολέμου από το 1992 μέχρι το 1996. Η εταιρεία που ίδρυσε ο Νιγάζ Χάστορ έχει τη φήμη ενός αντικοινωνικού εργοδότη με ανίκανο μάνατζερ που προκαλεί συνεχώς απεργίες και αγωγές. Ο ίδιος ο Χάστορ ήταν παλαιότερα μάνατζερ της αυτοκινητοβιομηχανίας TAS στο Σεράγιεβο, όπου επί 20 χρόνια, επί κομμουνιστικού καθεστώτος, έφτιαχνε μοντέλα για την VW. Η οικογένεια Χάστορ κατάφερε να μείνει εκτός κοινωνικής πρόσληψης διότι κανένα από τα μέλη της δεν ζει στη Βοσνία. Ο Νιγάζ Χάστρο και οι γιοι του Νταμίρ και Κενάν κάνουν σποραδικές εμφανίσεις στη χώρα για να συμμετάσχουν σε εποπτικά συμβούλια αλλά δεν εμφανίζονται ποτέ δημοσίως. Για θέματα εξωτερικών επαφών ασχολούνται ηγετικά στελέχη του ομίλου Prevent.
Αμφιβολίες για τις οικονομικές επιτυχίες της εταιρείας δεν υπάρχουν στη Βοσνία, αλλά ούτε κάπου αλλού στα δυτικά Βαλκάνια. Η ίδια η Prevent ανεβάζει τον αριθμό των απασχολούμενων στους 7.500 χιλιάδες. Ένας σημαντικός εργοδότης στην περιοχή που μαστίζονταν από ανεργία ύψους 18% προ κορωνοϊού. Οι γερμανικές θυγατρικές του ομίλου Prevent, ES Automobilguss και Car Trimm, σταμάτησαν για κάποιο διάστημα, τον Αύγουστο του 2016, την προμήθεια κιβωτίων ταχυτήτων και καλυμμάτων θέσεων, κάτι που οδήγησε την VW σε πολυήμερο και κοστοβόρο σταμάτημα της παραγωγής στο βασικό εργοστάσιο στο Βόλφσμπουργκ και σε άλλες πόλεις. Οι εταιρείες κατηγόρησαν την VW για κατάχρηση εξουσίας, λόγω καταγγελίας, χωρίς προθεσμία και λόγο, των παραγγελιών και άρνησης να καταβάλει ανταλλάγματα. Το επιχείρημά τους ήταν η αυτοπροστασία τους στον αγώνα για ένα καλύτερο μέλλον των συνεργατών τους.
Συμφωνία αλλά με χωρισμό
Ο ισχυρός επικεφαλής του ΔΣ της VW, Μπερντ Όστερλοχ επιτέθηκε εναντίον των δύο εταιρειών λέγοντας ότι «κατά την άποψή μας η ευθύνη βρίσκεται καθαρά στο τερέν του προμηθευτή», όπως είπε σε συνέντευξη του. Είναι άγνωστο εάν πίσω από τη διένεξη υπάρχουν ανταγωνισμοί σε θέματα τιμών, αυτή είναι πάντως μέχρι σήμερα η επίσημη εκδοχή που κυκλοφορεί. Λόγω του σκανδάλου με τους ρύπους που ξέσπασε το φθινόπωρο του 2015, αναγκάστηκε η VW να ακολουθήσει πολιτική λιτότητας. «Δεν βλέπω καμιά σχέση με το σκάνδαλο ντίζελ» είχε πει τότε στη DW, αντίθετα, ο αναλυτής της NordLB Φρανκ Σβόπε, «βέβαια οι αρνητικές ειδήσεις επιβαρύνουν οικονομικά τη VW». Μετά από όλα αυτά η γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία έκανε μια σειρά από κινήσεις που οδήγησαν μεταξύ άλλων στην προμήθεια κομματιών για το επιτυχημένο μοντέλο Golf από έναν και μόνον προμηθευτή, γνωστό ως single sourcing. Ο ειδικός στον κλάδο Φέρντιναρντ Ντουντενχόφερ έκανε από το 2016 λόγο για λάθος επιλογές από την VW. «Όταν εξαρτάται κανείς από έναν προμηθευτή χρειάζεται μια πολύ σταθερή και στενή επιχειρηματική σχέση» είπε.
Μετά από δύσκολες διαπραγματεύσεις οι δύο αντίπαλοι κατάφεραν να τα βρουν με μια συμφωνία. Λεπτομέρειες δεν έγιναν γνωστές. Ωστόσο η εφημερίδα Hannoversche Allgemeine Zeitung, επικαλούμενη πηγές από τους διαπραγματευτές, κάνει λόγο για συμφωνία μιας μακρόχρονης συνεργασίας. Εκείνο πάντως που είναι βέβαιο είναι ότι το Μάρτιο του 2018 η VW κατήγγειλε όλες τις συμφωνίες με τον όμιλο Prevent. Από τότε οι δύο εταίροι εμφανίστηκαν πολλές φορές στα δικαστήρια ζητώντας αποζημιώσεις και εκτοξεύοντας εκατέρωθεν κατηγορίες. Πριν συμβούν όλα αυτά η αυτοκινητοβιομηχανία εξέταζε για καιρό, αν και πώς θα βγάλει από τη μέση τον προμηθευτή Prevent. Σε αυτή τη φάση προέκυψαν οι παράνομες ηχογραφήσεις 50 ωρών και η δημοσιοποίησή τους στη διαδικτυακή πύλη Business Insider. Ο κύριος ύποπτος για τις παράνομες ηχογραφήσεις και δημοσιοποιήσεις είναι νεκρός. Τα κίνητρα και το υπόβαθρο της υπόθεσης βρίσκονται στο σκοτάδι.
