Τα city logistics έρχονται να αλλάξουν ριζικά τον τρόπο στις μεταφορές και εφοδιασμό των καταστημάτων εντός του αστικού ιστού ενώ παράλληλα αποτελέσουν και εναρκτήριο έναυσμα για τις εταιρείες ώστε να αποκτήσουν ηλεκτροκίνητα οχήματα.
Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο νέος πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Logistics (EEL), Δρ. Βασίλης Ζεϊμπέκης, Επίκουρος Καθηγητής του Παν. Αιγαίου και μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Εφοδιαστικής, το Προεδρικό Διάταγμα που έχει ετοιμαστεί και το οποίο θα καθορίζει την λειτουργία της εφοδιαστικής αλυσίδας βρίσκεται στην τελική φάση επεξεργασίας του.
Σύμφωνα με τον κ. Ζεϊμπέκη το σχέδιο που προτείνεται για τις μεγάλες πόλεις είναι να «εξοριστούν» τα παλαιά και ρυπογόνα φορτηγά από το κέντρο της Αθήνας με την δημιουργία ειδικών πλατφόρμων έκτασης έως 1.000 τετραγωνικά όπου θα συγκεντρώνονται τα εμπορεύματα και στη συνέχεια θα μεταφέρονται στα καταστήματα με ηλεκτρικά οχήματα.
Με αυτό τον τρόπο θα μειωθεί η ατμοσφαιρική ρύπανση αλλά και η κυκλοφοριακή κίνηση που προκαλείται από τα μεγάλα και παλαιά φορτηγά που εισέρχονται στο κέντρο των πόλεων. Μάλιστα σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Εταιρείας Logistics τα περισσότερα από αυτά τα φορτηγά που εισέρχονται στο κέντρο της Αθήνας μεταφέρουν λιγότερο από το 50% της χωρητικότητας τους.
Πολλαπλά τα οφέλη
Έρευνα του Ελληνικού Επιμελητηριακού Επιχειρηματικού Συνδέσμου Μεταφορών που πραγματοποιήθηκε με την βοήθεια του Δρ. Βασίλειου Ζεϊμπέκη αναδεικνύει όλα τα προβλήματα που προκαλούν οι μεταφορές με παλαιά πετρελαιοκίνητα οχήματα και προτείνει λύσεις που εφαρμόζονται αρκετά χρόνια σε άλλα κράτη-μέλη.
Σύμφωνα με την έρευνα οι Οδικές εμπορευματικές μεταφορές αντιμετωπίζουν αρκετά προβλήματα και προκλήσεις τόσο στην καθημερινότητά τους όσο και στην περαιτέρω ανάπτυξη και εκσυγχρονισμό τους. Μεταξύ αυτών, η μη εξασφάλιση πληρότητας φόρτωσης σε πολλές από τις εκτελούμενες διαδρομές των χρησιμοποιούμενων οχημάτων, με συνέπεια τη μεταφορά λιγότερων φορτίων σε μεγαλύτερες αποστάσεις κάτι που αυξάνει με τη σειρά του τα άδεια ‘’οχηματοχιλιόμετρα’’. Επιπλέον προβλήματα όπως το μεγάλο πλήθος επιχειρήσεων που φτάνει στις 19.250 σε αριθμό δραστηριοποιούνται στον κλάδο των Οδικών Εμπορευματικών Μεταφορών (ΟΕΜ), ο κατακερματισμός της αγοράς (1,5 φορτηγό/εταιρία) καθώς και η υπεργολαβία του 66% των ΟΕΜ που ανατέθηκε σε εξωτερικούς συνεργάτες, δείχνουν πως οι αστικές εμπορευματικές μεταφορές θα μπορούσαν ενδεχομένως να αποτελούν μια λύση στα ανωτέρω ζητήματα.
Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση τού Συνδέσμου Εισαγωγέων Αντιπροσώπων Αυτοκινήτων (ΣΕΑΑ), το 2019 ο μέσος όρος ηλικίας των φορτηγών στην Ελλάδα, ήταν τα 18,8 έτη, από τους μεγαλύτερους σε ηλικία στην Ευρώπη. Αξιοσημείωτο είναι ότι στη Ρουμανία ο μέσος όρος ηλικίας βαρέων φορτηγών είναι τα 15 έτη, στη Σλοβενία τα 12 έτη, ενώ στη Γαλλία και τη Δανία τα 7 και 7,7 έτη, αντίστοιχα.
Σύμφωνα με τον ΣΕΑΑ, η αυξημένη ηλικία του ελληνικού στόλου φορτηγών, συνοδεύεται προφανώς, από μειωμένη οδική ασφάλεια και περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
Τα οχήματα που κατά κόρον χρησιμοποιούνται στις Αστικές Εμπορευματικές Μεταφορές στην Ελλάδα είναι φορτηγά μεσαίου κυρίως μεγέθους και άνω των 16 ετών μεσοσταθμικά, κάτι που υποδηλώνει την παλαιότητα του στόλου των ΑΕΜ με παράπλευρες περιβαλλοντικές επιπτώσεις και όχι μόνο. Συνεπώς οι ΟΕΜ ως ευρύτερος κλάδος των ΑΕΜ, επηρεάζουν αναπόφευκτα τα city logistics και για οποιαδήποτε εξέλιξη ή αλλαγή στις αστικές εμπορευματικές μεταφορές θα πρέπει να έχει προηγηθεί κάποια εξίσου καινοτόμα αλλαγή στις Οδικές Μεταφορές (εμπορευματικές και μη). και για οποιαδήποτε εξέλιξη ή αλλαγή στις αστικές εμπορευματικές μεταφορές θα πρέπει να έχει προηγηθεί κάποια εξίσου καινοτόμα αλλαγή στις Οδικές Μεταφορές (εμπορευματικές και μη).
Η Ευρωπαϊκή τάση και προοπτική για τα επόμενα έτη είναι η δραστική μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα με μια δέσμη δράσεων και κινήτρων (π.χ. συνέργειες στις μεταφορές, οχήματα εναλλακτικών καυσίμων, drones, αυτόνομα οχήματα). Έχει ξεκινήσει ήδη να εφαρμόζεται ο υπολογισμός του διοξειδίου του άνθρακα (σε εταιρικό επίπεδο) με βάση το μεταφορικό έργο – ύπαρξη quotas ανά εταιρία.
Όπως γίνεται αντιληπτό η ποσότητα των εκπεμπόμενων ρύπων αυξάνεται εντός της αστικής περιοχής, λόγω των πολλαπλών στάσεων που πραγματοποιεί ένα όχημα, κατά την παράδοση κάθε παραγγελίας.
Οι λόγοι υπολογισμού του ανθρακικού αποτυπώματος στις μεταφορές αποτυπώνονται συνοπτικά πιο κάτω:
-Αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης του μεταφορικού έργου
-Αναγνώριση βασικών αδυναμιών και προβλημάτων σε κάθε διαδικασία
-Δυνατότητα μείωσης του ανθρακικού αποτυπώματος με αντίστοιχη μείωση του λειτουργικού κόστους
-Έλεγχος πωλητών/τεχνικών ή συνεργατών (π.χ. Δ.Χ. οχήματα)
-Δημιουργία “πράσινων” δεικτών (Green KPIs) και ενημέρωση των πελατών σχετικά με τις επιδόσεις τη εταιρείας ως προς το ανθρακικό αποτύπωμα.
Οι Αστικές Εμπορευματικές Μεταφορές, από την πλευρά των επιχειρήσεων, αποτελούν ένα ζωτικό σύνδεσμο ανάμεσα σε προμηθευτές και πελάτες. Για όλο το φάσμα της κοινωνίας διακρίνονται ποικίλα και σημαντικά οφέλη:
-Οι ΑΕΜ διασφαλίζουν την προμήθεια αγαθών στον σωστό χρόνο, τόπο και στην απαιτούμενη ποιότητα, αποτελώντας έτσι τη βάση του σύγχρονου τρόπου ζωής.
-Ενισχύεται η οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα των αστικών περιοχών, τόσο προς όφελος των κατοίκων (κατ’ οίκον διανομή, συλλογή απορριμμάτων) όσο και των επιχειρήσεων (σύνδεση με προμηθευτές και πελάτες).
-Συνεισφέρουν σημαντικά στην ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας κυρίως σε περιφερειακό επίπεδο, αφού συμβάλλουν στην εξυπηρέτηση των βιομηχανικών αναγκών και όλων των μεγάλων δραστηριοτήτων παραγωγής πλούτου, ενισχύοντας κατ’ επέκταση τη συνολική ανταγωνιστικότητα των περιοχών που εξυπηρετούν.
-Αποτελούν σημαντική επιχειρηματική δραστηριότητα και συνεισφέρουν στη δημιουργία θέσεων εργασίας, ακόμη και για προσωπικό με στοιχειώδη μόρφωση.
Επιπλέον, ένα κεντρικό σύστημα διανομής με πολυτροπικές μεταφορές και ενοποιημένες παραδόσεις θα επέφερε περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά οφέλη που θα αντιστάθμιζαν τις αρνητικές επιπτώσεις από την πρόσθετη διανυόμενη απόσταση. Ωστόσο, αυτή η δυνατότητα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την επιτυχία της μετάβασης σε λιγότερο ρυπογόνους τρόπους μεταφοράς καθώς επίσης και σε έξυπνους τρόπους οργάνωσης των αστικών διανομών (π.χ. συνέργειες/συμφορτώσεις, θυρίδες συλλογής αντικειμένων, νυχτερινές παραδόσεις, κλπ.). Οι ανησυχίες για τις συνεπαγόμενες κοινωνικές, περιβαλλοντικές και οικονομικές επιπτώσεις συνεχώς αυξάνονται, με αποτέλεσμα αρκετές πόλεις και εταιρίες διανομής/συλλογής εμπορευμάτων να έχουν προχωρήσει σε νέες πρακτικές. Οι πρακτικές αυτές υποστηρίζουν την επιδίωξη της αειφόρου αστικής μεταφοράς. Πιο συγκεκριμένα, τα οφέλη από τέτοιες πρακτικές διαχωρίζονται σε:
Οικονομικά οφέλη: Η χρήση κοινού στόλου οχημάτων, καθώς και η βέλτιστη δρομολόγηση, μπορούν να οδηγήσουν στη μείωση των οχημάτων που χρησιμοποιούνται, στη μείωση των χιλιομετρικών αποστάσεων καθώς και στη μείωση των κενών χιλιομέτρων, κυρίως κατά την επιστροφή των οχημάτων στην αφετηρία τους.
Περιβαλλοντικά οφέλη: Η μείωση των χιλιομετρικών αποστάσεων, η χρήση ηλεκτρικών/υβριδικών οχημάτων, η χρήση δικύκλων/τρικύκλων καθώς και η ύπαρξη περιορισμών για τη διανομή των εμπορευμάτων στο κέντρο μιας πόλης μπορούν να οδηγήσουν σε μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα και άλλων τοξικών αερίων ,καθώς και στη μείωση της ηχορύπανσης.
Κοινωνικά οφέλη: Η εφαρμογή των παραπάνω κανόνων και στρατηγικών μπορούν να μειώσουν την κυκλοφοριακή συμφόρηση και τα ατυχήματα που προκαλούνται από φορτηγά οχήματα, όπως επίσης και να συντελέσουν στη δημιουργία αστικών πόλεων φιλικότερων προς τους πολίτες. Υπολογίζεται ότι μέχρι το 2025 το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού θα ζει σε μόλις 37 πόλεις. Το 70% του πληθυσμού ζει σε πόλεις και κωμοπόλεις με περισσότερους από 5.000 κατοίκους. Στην Ευρώπη υπάρχουν 23 πόλεις με περισσότερους από ένα εκατομμύριο κατοίκους. Υπάρχουν 345 πόλεις με πληθυσμό που ανέρχεται στις 100.000. Μόλις το 7% ζει σε μεγάλα αστικά κέντρα με πληθυσμό μεγαλύτερο από 5 εκατομμύρια κατοίκους. Αν συνθέσουμε αυτά τα στοιχεία, θα διαπιστώσουμε, ότι η αστική οικονομική ανάπτυξη είναι ένα σημαντικό θέμα. Τον τελευταίο αιώνα η Ευρώπη απέκτησε κυρίως αστικό χαρακτήρα. Τα δύο τρίτα του πληθυσμού χρησιμοποιούν εντατικά το μετρό και παράγουν το 67% του ΑΕΠ της Ευρώπης.
Στις πόλεις συνυπάρχουν καταναλωτές, εργαζόμενοι και επιχειρήσεις. Συνεπώς:
-Οι εταιρίες θα ζητούν ολοένα και περισσότερο μικρές και συχνές παραδόσεις.
-Η ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου θα συνδράμει σημαντικά στην αύξηση των αστικών εμπορευματικών διανομών (κατ’ οίκον παράδοση, θυρίδες συλλογής, κτλ.).
-Η ΕΕ αποσκοπεί στο να μειωθούν στο 60% οι εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα που προέρχονται από τις μεταφορές μέχρι το 2050 και ειδικά μέσα στις πόλεις να μηδενιστούν ενώ, αρκετές πόλεις στο εξωτερικό έχουν ξεκινήσει να εφαρμόζουν πολιτικές «πράσινων» μεταφορών στο κέντρο των πόλεων (π.χ. Low Emission Zones, Διόδια, Ειδικές λωρίδες κίνησης, κτλ.).
