Προσωρινή συμφωνία επετεύχθη μεταξύ Ευρωπαϊκής Επιτροπής και Ευρωκοινοβουλίου σχετικά με την ενίσχυση του Συστήματος Εμπορίας Εκπομπών της ΕΕ (ΣΕΔΕ), την εφαρμογή της εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών σε νέους τομείς, με στόχο την αποτελεσματική δράση για το κλίμα στο σύνολο της οικονομίας, και τη σύσταση Κοινωνικού Ταμείου για το Κλίμα. Η συμφωνία αυτή αποτελεί θεμελιώδες βήμα προς την υλοποίηση της δέσμευσης της ΕΕ για μείωση των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030. Ταυτόχρονα, το Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα θα διασφαλίσει ότι η μετάβαση θα είναι δίκαιη.
Ωστόσο στην συμφωνία για πρώτη φορά επικυρώνεται και η ρήση ο «ρυπαίνων πληρώνει» καθώς προβλέπεται ότι από το 2027 θα ξεκινήσει ένα χωριστό σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών που θα αφορά στη χρήση καυσίμων επιβεβαιώνοντας το ρεπορτάζ του Newsauto.gr σχετικά με τα νέα χαράτσια που θα καλεστούν να πληρώσουν οι ιδιοκτήτες παλαιών οχημάτων από το 2027! Μάλιστα σύμφωνα με την ΕΕ τα ποσά που θα εισπραχθούν θα χρησιμοποιηθούν για την υποστήριξη των κρατών-μελών ώστε να μειώσουν τις εκπομπές CO2 στις οδικές μεταφορές.
Όσον αφορά στη συμφωνία για την ενίσχυση του Συστήματος Εμπορίας Εκπομπών της ΕΕ υπό το πρίσμα της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, η συμφωνία αυτή καταδεικνύει γι’ ακόμη μια φορά την αποφασιστικότητα της ΕΕ να καταστεί κλιματικά ουδέτερη έως το 2050, να μετασχηματίσει την οικονομία και την κοινωνία μας, να μην αφήσει κανέναν στο περιθώριο και να διασφαλίσει την ενεργειακή μας ασφάλεια. Ως συμπλήρωμα των σημαντικών δαπανών για το κλίμα που προβλέπονται στον προϋπολογισμό της ΕΕ, τα κράτη μέλη θα δαπανήσουν το σύνολο των εσόδων τους από την εμπορία δικαιωμάτων εκπομπών σε έργα που σχετίζονται με το κλίμα και την ενέργεια αλλά και για την αντιμετώπιση των κοινωνικών πτυχών της μετάβασης.
Ο Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία κ. Φρανς Τίμερμανς δήλωσε σχετικά: «Η εμπορία δικαιωμάτων εκπομπών —η τιμολόγηση των ανθρακούχων εκπομπών— είναι κεντρικό στοιχείο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Ένα ισχυρότερο σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών θα μας βοηθήσει να προωθήσουμε τις επενδύσεις για την απανθρακοποίηση και να μειώσουμε περαιτέρω και ταχύτερα τις εκπομπές, σύμφωνα με τους στόχους μας για το κλίμα. Με το νέο Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα, η ΕΕ θα διασφαλίσει ότι η πράσινη μετάβαση θα πραγματοποιηθεί προστατεύοντας τους πλέον ευάλωτους πολίτες μας και βοηθώντας τους να συμμετάσχουν στη μετάβαση. Στο τέλος μιας δύσκολης χρονιάς, αυτή είναι μια θετική είδηση που όλοι χρειαζόμαστε. Απέναντι σε εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες, συνεχίζουμε να υλοποιούμε την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία με στόχο ένα βιώσιμο μέλλον.»
Η συμφωνία θα μειώσει τις εκπομπές από τους τομείς του ΣΕΔΕ της ΕΕ κατά 62% έως το 2030, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2005. Η συμφωνία θα καταργήσει σταδιακά τα δωρεάν δικαιώματα εκπομπών σε ορισμένες επιχειρήσεις και θα καθιερώσει σταδιακά τον μηχανισμό συνοριακής προσαρμογής άνθρακα (ΜΣΠΑ) μεταξύ 2026 και 2034 για τους καλυπτόμενους τομείς. Επίσης η συμφωνία έρχεται σε συνέχεια της προσωρινής συμφωνίας που επιτεύχθηκε για τον ΜΣΠΑ από τους Ευρωπαίους συννομοθέτες στις 13 Δεκεμβρίου. Για να υποστηριχθούν τα κράτη μέλη στις προσπάθειές τους να μειώσουν τις εκπομπές από τα κτίρια και τις οδικές μεταφορές, καθώς και από ορισμένους βιομηχανικούς τομείς, ένα νέο χωριστό σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών θα ξεκινήσει από το 2027 για τη χρήση καυσίμων.
Ο συμβιβασμός αυξάνει επίσης το μέγεθος των Ταμείων Καινοτομίας και Εκσυγχρονισμού και δημιουργεί ένα νέο Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα, το οποίο θα παρέχει ειδική χρηματοδοτική στήριξη στα κράτη μέλη, προκειμένου να βοηθήσουν τους ευάλωτους πολίτες και τις πολύ μικρές επιχειρήσεις με επενδύσεις σε μέτρα ενεργειακής απόδοσης. Θα χρηματοδοτηθεί με 65 δισ. ευρώ από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, ενώ επιπρόσθετο 25% θα συγχρηματοδοτηθεί από τα κράτη μέλη.
