Σημαντική για το περιβάλλον αλλά και για την οικονομία είναι η «Πράσινη Φορολογία» που εφαρμόζει το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών με την ανάπτυξη ενός φορολογικού συστήματος που υποστηρίζει εξίσου την πράσινη μετάβαση και την κοινωνικοοικονομική συνοχή.
Ειδικά από τον κλάδο του αυτοκινήτου η «Πράσινη Φορολογία» έχει αυξήσει κατά πολύ τα κρατικά έσοδα που προέρχονται από τον κλάδο ενώ οι ιδιώτες όσο και οι επιχειρήσεις έχουν αναπροσαρμόσει τα σχέδιά τους αγοράζοντας πιο «καθαρά» αυτοκίνητα.
Πιο συγκεκριμένα τα κρατικά έσοδα από την «Πράσινη Φορολογία» στα αυτοκίνητα το 2023 κατέγραψαν άνοδο 21,4% καθώς ανήλθαν σε 1,7 δισ. ευρώ ενώ το 2022 κυμαίνονταν σε 1,43 δισ. ευρώ. Το 2021 τα κρατικά έσοδα από την «Πράσινη Φορολογία» ανήλθαν σε 1,68 δισ. ευρώ.
Οι νέες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες, κυρίως λόγω του COVID-19, ενεργειακής κρίσης, αλλά και οι αλλαγές στην ευρωπαϊκή νομοθεσία εντάσσονται στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Σε επίπεδο ΕΕ, οι συνεχείς συζητήσεις για την αναθεώρηση της Οδηγίας για τη Φορολογία της Ενέργειας και του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ), μαζί με την εισαγωγή του μηχανισμού συνοριακής προσαρμογής άνθρακα (CBAM) θα επηρεάσουν την κατάσταση του υφιστάμενου φορολογικού συστήματος.
Σύμφωνα με πληροφορίες του Carandmotor.gr η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών αναλύει την κατάσταση προκειμένου να εντοπιστούν οι συγκεκριμένες βραχυπρόθεσμες, μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες ανάγκες και να σχεδιαστεί μια επαρκής, αποτελεσματική και αποδοτική «Πράσινη» Φορολογική μεταρρύθμιση.
Πόσο πράσινο είναι το φορολογικό μας σύστημα;
Στο φορολογικό σύστημα της Ελλάδας περιλαμβάνονται ήδη μέτρα με στόχο την «Πράσινη Φορολογία» όπως το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, κίνητρα και επιβαρύνσεις για την προστασία του περιβάλλοντος, επιβολή Πράσινων Φόρων και Τελών, Πράσινα φορολογικά κίνητρα και εκπτώσεις και νέο φορολογικό σύστημα που θα υποστηρίζει εξίσου την πράσινη μετάβαση και την κοινονικοοικονομική συνοχή.
Το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών αναζητά βέλτιστες πρακτικές και παρακολουθεί την παρούσα κατάσταση στα λοιπά κράτη μέλη της ΕΕ δημιουργώντας αντίστοιχες πολιτικές και νομοθετικό πλαίσιο ενώ παράλληλα υιοθετεί μοντέλα και μεθόδους οι οποίες προβλέπουν τον οικονομικό αντίκτυπο της φορολογικής νομοθεσίας.
Οι πυλώνες της πράσινης φορολογικής μετάβασης και τα μέσα προσαρμογής στην Ελλάδα περιλαμβάνουν Πράσινους Φόρους (έσοδα) αλλά και Πράσινα Φορολογικά Κίνητρα (με δημοσιονομικό κόστος) με απώτερο στόχο την μείωση των εκπομπών CO2 από τις Μεταφορές, την μείωση των εκπομπών Στερεών αποβλήτων, την κλιματική αλλαγή, την κυκλική οικονομία, την βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και τους υδάτινους πόρους.
Οι Πράσινοι φόροι στις Μεταφορές περιλαμβάνουν το Πράσινο Τέλος στο Diesel κίνησης, το Έκτακτο Περιβαλλοντικό Τέλος Οχημάτων, το Τέλος Ταξινόμησης επιβατικών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης και τα Τέλη Κυκλοφορίας.
Τα έσοδα από το Πράσινο Τέλος στο Diesel κίνησης το 2023 ανήλθαν σε πάνω από 109 εκατ. ευρώ ενώ το 2022 ανήλθαν σε 110 εκατ. ευρώ και το 2019 σε 100 εκατ. ευρώ.
Τα έσοδα από το πράσινο τέλος αποτελούν δημόσιο έσοδο, το οποίο εισπράττεται από την Α.Α.Δ.Ε. και στη συνέχεια πιστώνεται υπέρ του Λογαριασμού Ειδικού Σκοπού που συστήνεται στην Τράπεζα της Ελλάδας για τη χρηματοδότηση πράσινων έργων και δράσεων που συμβάλλουν στη μείωση των εκπομπών ρύπων, στο πλαίσιο των ενεργειακών και κλιματικών στόχων έως το έτος 2030, όπως αυτοί προσδιορίζονται στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (Β’ 4893/31.12.2019).
Τα έσοδα από το Έκτακτο Περιβαλλοντικό Τέλος Οχημάτων το 2023 ανήλθαν σε 15,8 εκατ. ευρώ ενώ το 2022 κυμάνθηκαν σε 12,9 εκατ. ευρώ και το 2019 σε 2,9 εκατ. ευρώ. Να υπενθυμίσουμε ότι το Περιβαλλοντικό Τέλος επιβάλλεται στα εισαγόμενα μεταχειρισμένα αυτοκίνητα που πληρούν την οδηγία ρύπων Euro 4 (3.000 ευρώ) και Euro 5 (1.000 ευρώ) καθώς υπολογίζεται με βάση την κατηγοριοποίηση των εκπομπών καυσαερίων.
Επίσης το Περιβαλλοντικό Τέλος αποτελεί δημόσιο έσοδο, εισπράττεται από την Α.Α.Δ.Ε. και διατίθενται χάριν συναφούς δημόσιου σκοπού, υπέρ του Λογαριασμού Ειδικού Σκοπού για την ενίσχυση φιλικών προς το περιβάλλον μεταφορών με μειωμένες ή/και μηδενικές εκπομπές αερίων ρύπων.
Τα έσοδα από το Τέλος Ταξινόμησης οχημάτων ανήλθαν το 2023 σε 481 εκατ. ευρώ, το 2022 σε 370 εκατ. ευρώ και το 2021 σε 187 εκατ. ευρώ. Η μεγάλη αύξηση στα έσοδα προκλήθηκε τόσο από την άνοδο των πωλήσεων αλλά και από την πολύ μεγάλη αύξηση που κατέγραψαν οι εργοστασιακές τιμές των αυτοκινήτων.
Για την επιβολή του Τέλους Ταξινόμησης επιβατικών αυτοκινήτων (διαμόρφωση της φορολογητέας αξίας), λαμβάνεται υπόψη, η λιανική τιμή πώλησης προ φόρων, βάσει τιμοκαταλόγων, με βάση τους συντελεστές της κλίμακας προοδευτικής φορολόγησης, οι οποίοι σύμφωνα με τις διατάξεις του εν λόγω άρθρου, διαφοροποιούνται περαιτέρω, ανάλογα με την εκπεμπόμενη μάζα διοξειδίου του άνθρακα (CO2), καθώς και με τις προδιαγραφές του ευρωπαϊκού προτύπου εκπομπών ρύπων (Euro) που πληρούν εκ κατασκευής τα αυτοκίνητα οχήματα με τελευταία ημερομηνία ταξινόμησης ως προς την πρώτη ταξινόμηση.
Τα έσοδα από τα Τέλη Κυκλοφορίας το 2023 ανήλθαν σε 1,1 δισ. ευρώ, το 2022 σε 942 εκατ. ευρώ και το 2021 σε 1,4 δισ. ευρώ. Τα Τέλη Κυκλοφορίας υπολογίζονται τόσο από τον κυβισμό του κινητήρα όσο και από τις εκπομπές CO2 ανάλογα με το πρώτο έτος κυκλοφορίας τους.
Τα Πράσινα Φορολογικά Κίνητρα για την μείωση των εκπομπών από τις Μεταφορές περιλαμβάνουν αποσβέσεις για μέσα μεταφοράς μειωμένων ρύπων, απαλλαγές από το εισόδημα για δαπάνες οχήματος μηδενικών ή χαμηλών ρύπων, κίνητρα σε επιχειρήσεις παραγωγής ηλεκτρικών οχημάτων και αγαθών, έκπτωση για συγκεκριμένες δαπάνες που αφορούν τους εργαζόμενους και την προστασία του περιβάλλοντος αλλά και μη εφαρμογή τεκμηρίων για οχήματα μηδενικών ρύπων.
Πιο συγκεκριμένα οι αποσβέσεις για μέσα μεταφοράς μειωμένων ρύπων περιλαμβάνουν:
Για τη δαπάνη απόσβεσης εταιρικού επιβατικού αυτοκινήτου μηδενικών ρύπων, με μέγιστη Λ.Τ.Π.Φ. έως τις 40.000 ευρώ, χορηγείται στην επιχείρηση δυνατότητα έκπτωσης από τα ακαθάριστα έσοδά της, προσαυξημένη κατά ποσοστό 50% και για το υπερβάλλον ποσό, ποσοστό 25%. Τα αντίστοιχα ποσοστά για αυτοκίνητα χαμηλών ρύπων έως 50 γρ. CO-,/χλμ. είναι 30% και 15%.
Για επιχειρήσεις που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα σε νησιωτικούς δήμους της ελληνικής επικράτειας, για τη δαπάνη απόσβεσης εταιρικού επιβατικού αυτοκινήτου μηδενικών ρύπων, με μέγιστη Λ.Τ.Π.Φ. έως τις 40.000 ευρώ, χορηγείται στην επιχείρηση δυνατότητα έκπτωσης από τα ακαθάριστα έσοδά της, προσαυξημένη κατά ποσοστό 75% και για το υπερβάλλον ποσό ποσοστό 35%. Τα αντίστοιχα ποσοστά για αυτοκίνητα χαμηλών ρύπων έως 50 γρ. CO-,/χλμ. είναι 35% και 20%.
Επίσης οι απαλλαγές από το εισόδημα για δαπάνες οχήματος μηδενικών ή χαμηλών ρύπων ορίζουν ότι:
-Εξαιρείται η αποζημίωση για έξοδα κίνησης που καταβάλλονται από τον εργοδότη για υπηρεσιακούς λόγους, συμπεριλαμβανομένης της αποζημίωσης για τη δαπάνη ηλεκτρικού ρεύματος για τη φόρτιση ατομικού ή εταιρικού οχήματος μηδενικών ή χαμηλών ρύπων έως 50 γρ. CO2/χλμ.,
-Εξαιρείται η αγοραία αξία της παραχώρησης ενός οχήματος μηδενικών ή χαμηλών ρύπων έως 50 γρ. CO2/χλμ. και με Λ.Τ.Π.Φ. έως 40.000 ευρώ, προς έναν εργαζόμενο ή εταίρο ή μέτοχο από ένα φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα, για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα εντός του φορολογικού έτους,
-Εξαιρείται το άνευ χρηματικού ανταλλάγματος κόστος φόρτισης επιβατικού αυτοκινήτου μηδενικών ή χαμηλών ρύπων έως 50 γρ. CO2/χλμ. στις εγκαταστάσεις του εργοδότη.
Επίσης η χορήγηση προσαυξημένης έκπτωσης για συγκεκριμένες δαπάνες που αφορούν τους εργαζόμενους και την προστασία του περιβάλλοντος περιλαμβάνουν:
-Τη δαπάνη αγοράς μηνιαίων ή ετήσιων καρτών απεριορίστων διαδρομών μέσων μαζικής μεταφοράς, χορηγείται στην επιχείρηση δυνατότητα έκπτωσης από τα ακαθάριστα έσοδά της, κατά τον χρόνο πραγματοποίησής της, προσαυξημένης κατά ποσοστό 30%,
-Τη δαπάνη μίσθωσης εταιρικού επιβατικού αυτοκινήτου μηδενικών ρύπων, με μέγιστη Λ.Τ.Π.Φ. έως τις 40.000 ευρώ, χορηγείται στην επιχείρηση δυνατότητα έκπτωσης του μισθώματος από τα ακαθάριστα έσοδά της, κατά τον χρόνο πραγματοποίησής της, προσαυξημένης κατά ποσοστό 50% και για το υπερβάλλον ποσό κατά ποσοστό 25%. Τα αντίστοιχα ποσοστά για αυτοκίνητα χαμηλών ρύπων έως 50 γρ. CO-,/χλμ. είναι 30% και για το υπερβάλλον ποσό 15%,
-Τη δαπάνη αγοράς, εγκατάστασης και λειτουργίας δημόσια προσβάσιμων σημείων φόρτισης οχημάτων μηδενικών ή χαμηλών ρύπων έως 50 γρ. CO2/χλμ., χορηγείται στην επιχείρηση δυνατότητα έκπτωσης από τα ακαθάριστα έσοδά της, κατά τον χρόνο πραγματοποίησής της, προσαυξημένης κατά ποσοστό 50% (ή 70% εάν το σύνολο της ηλεκτρικής ενέργειας που απορροφάται για την ηλεκτροδότηση των δημόσια προσβάσιμων σημείων φόρτισης προέρχεται από ΑΠΕ).
Την ίδια χορηγείται και προσαυξημένη έκπτωση για συγκεκριμένες δαπάνες που αφορούν τους εργαζόμενους και την προστασία του περιβάλλοντος:
-Για επιχειρήσεις που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα σε νησιωτικούς δήμους της Ελλάδας, το ποσοστό του προηγούμενου εδαφίου ορίζεται σε 70% κατά το ποσό των δαπανών που αφορούν τη δραστηριότητα στους δήμους αυτούς (ή 90% εάν το σύνολο της ηλεκτρικής ενέργειας που απορροφάται για την ηλεκτροδότηση των δημόσια προσβάσιμων σημείων φόρτισης προέρχεται από ΑΠΕ).
Εφόσον οι παραπάνω δαπάνες γίνονται αποκλειστικά και μόνον για τη χρήση των σημείων φόρτισης από τους εργαζόμενους της επιχείρησης (μη δημόσια προσβάσιμα σημεία φόρτισης), το ποσοστό προσαύξησης είναι 30%,
-Για τη δαπάνη αγοράς ελαφρού επαγγελματικού ηλεκτρικού οχήματος (κατηγορία Ν1 μέχρι 3,5 τόνοι μικτό βάρος) μηδενικών ρύπων χορηγείται στην επιχείρηση δυνατότητα έκπτωσης από τα ακαθάριστα έσοδά της, κατά το χρόνο πραγματοποίησής της, προσαυξημένης κατά ποσοστό 50%. Το ποσοστό προσαύξησης της έκπτωσης για τη δαπάνη αγοράς αντίστοιχων οχημάτων χαμηλών ρύπων έως 50 γρ. CO2 /χλμ. ορίζεται σε 30%,
-Για τη δαπάνη αγοράς οχημάτων τύπου L, μοτοποδηλάτων και μοτοσυκλετών, καθώς και οχημάτων παντός εδάφους και άλλων μικρών οχημάτων με τρεις ή τέσσερις τροχούς, μηδενικών ρύπων ή χαμηλών ρύπων έως 50 γρ. CO2,/χλμ. χορηγείται στην επιχείρηση δυνατότητα έκπτωσης από τα ακαθάριστα έσοδά της, κατά τον χρόνο πραγματοποίησής της, προσαυξημένης κατά ποσοστό 50%.
Επίσης παρέχονται κίνητρα σε επιχειρήσεις παραγωγής ηλεκτρικών οχημάτων και αγαθών ή ειδών σχετικών με τα ηλεκτρικά οχήματα σε συγκεκριμένες περιφέρειες που περιλαμβάνουν:
-Για φυσικά πρόσωπα με επιχειρηματική δραστηριότητα ο φορολογικός συντελεστής της παρ. 1 του άρθρου 29 Ν. 4172/2013 μειώνεται κατά ποσοστό 5% μόνο στο εισόδημα που αποκτάται από τη δραστηριότητα αυτή, αρχής γενομένης από το φορολογικό έτος μέσα στο οποίο πραγματοποιήθηκαν για πρώτη φορά κέρδη από την παραγωγή αυτήν και έως τη συμπλήρωση 5 κερδοφόρων φορολογικών ετών.
-Για νομικά πρόσωπα/νομικές οντότητες ο φορολογικός συντελεστής 22%, μειώνεται κατά κατά ποσοστό 5%, εφόσον τα κέρδη αφορούν στην παραγωγή αυτή, αρχής γενομένης από το φορολογικό έτος μέσα στο οποίο πραγματοποιήθηκαν για πρώτη φορά κέρδη από την παραγωγή αυτή και έως τη συμπλήρωση 5 κερδοφόρων φορολογικών ετών.
Επιπλέον δεν εφαρμόζονται τα τεκμήρια για οχήματα μηδενικών ρύπων και πιο συγκεκριμένα η ετήσια αντικειμενική δαπάνη και η δαπάνη απόκτησης περιουσιακών στοιχείων δεν εφαρμόζεται προκειμένου για αγορά επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης, οχήματος τύπου L, μοτοποδηλάτου, μοτοσυκλέτας, καθώς και οχήματος παντός εδάφους ή άλλου μικρού οχήματος με τρεις ή τέσσερεις τροχούς, μηδενικών ρύπων με Λ.Τ.Π.Φ. έως 50.000 ευρώ.
Για τα αυτοκίνητα του προηγούμενου εδαφίου ορίζεται μηδενική ετήσια αντικειμενική δαπάνη, ενώ για τα άνω του ορίου αυτού η ετήσια αντικειμενική δαπάνη ορίζεται σε 4.000 ευρώ.
