Η Επιτροπή χαιρετίζει τη έγκριση των δύο τελικών πυλώνων της νομοθετικής της δέσμης «Fit for 55» για την επίτευξη των κλιματικών στόχων της ΕΕ για το 2030. Εν όψει της κρίσιμης Διάσκεψης του ΟΗΕ για το κλίμα COP28 και τις ευρωπαϊκές εκλογές του επόμενου έτους, αυτό το πλήρες πακέτο νομοθεσίας δείχνει ότι η Ευρώπη τηρεί τις υποσχέσεις της προς τους πολίτες και τους διεθνείς εταίρους να πρωτοστατήσει στη δράση για το κλίμα και να διαμορφώσει την πράσινη μετάβαση προς όφελος της πολίτες και βιομηχανίες.
Στην Ελλάδα όπως και σε άλλα κράτη-μέλη ξεκίνησε πλέον η αντίστροφη μέτρηση για την επιβολή χαρατσιού σε όλα τα παλαιά και ρυπογόνα αυτοκίνητα για τα οποία οι ιδιοκτήτες τους θα πρέπει να καταβάλλουν σημαντικά ποσά για να τα διατηρούν στην κυκλοφορία. Η χρονιά-σταθμός επιβολής του νέου χαρατσιού εκτιμάται ότι θα είναι το 2027 με αποτέλεσμα το κόστος χρήσης των παλαιών ΙΧ να γίνει ασύμφορο ενώ στα ποιο νέα σε ηλικία το χαράτσι θα είναι πιο ελαφρύ. Σύμφωνα με πληροφορίες του Carandmotor.gr τα αυτοκίνητα που θα γλιτώσουν από το χαράτσι θα πρέπει να έχουν πρώτη άδεια κυκλοφορίας από το 2017 όποτε και θα έχουν κλείσει δέκα χρόνια «ζωής» τπ 2027.
Η Πρόεδρος της Επιτροπής Ursula von der Leyen δήλωσε: «Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία επιφέρει την αλλαγή που χρειαζόμαστε για τη μείωση των εκπομπών CO2. Το κάνει, λαμβάνοντας υπόψη τα συμφέροντα των πολιτών μας και παρέχει ευκαιρίες για την ευρωπαϊκή μας βιομηχανία. Η νομοθεσία για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030 έχει πλέον τεθεί σε ισχύ, και είμαι πολύ χαρούμενος που βρισκόμαστε ακόμη και σε καλό δρόμο για να ξεπεράσουμε αυτή τη φιλοδοξία. Αυτό είναι ένα σημαντικό σημάδι για την Ευρώπη και τους παγκόσμιους εταίρους μας ότι η πράσινη μετάβαση είναι δυνατή, ότι η Ευρώπη τηρεί τις υποσχέσεις της».
Με την υιοθέτηση σήμερα της αναθεωρημένης Οδηγίας για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και του Κανονισμού Αεροπορίας ReFuelEU, η ΕΕ έχει πλέον νομικά δεσμευτικούς κλιματικούς στόχους που καλύπτουν όλους τους βασικούς τομείς της οικονομίας. Το συνολικό πακέτο περιλαμβάνει στόχους μείωσης των εκπομπών σε ένα ευρύ φάσμα τομέων, όπως η ενίσχυση των φυσικών καταβόθρων άνθρακα και ένα ενημερωμένο σύστημα εμπορίας εκπομπών CO2 για τον περιορισμό των εκπομπών, την τιμή της ρύπανσης και τη δημιουργία επενδύσεων στην πράσινη μετάβαση και κοινωνική υποστήριξη για τους πολίτες και μικρές επιχειρήσεις. Για να διασφαλιστούν ισότιμοι όροι ανταγωνισμού για τις ευρωπαϊκές εταιρείες, ο Μηχανισμός Προσαρμογής Συνόρων Ανθρακών διασφαλίζει ότι τα εισαγόμενα αγαθά πληρώνουν ισοδύναμη τιμή άνθρακα σε στοχευμένους τομείς. Η ΕΕ έχει πλέον επικαιροποιημένους στόχους για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την ενεργειακή απόδοση, και θα καταργήσει σταδιακά νέα ρυπογόνα οχήματα έως το 2035, ενώ θα ενισχύσει την υποδομή φόρτισης και τη χρήση εναλλακτικών καυσίμων στις οδικές μεταφορές, τη ναυτιλία και τις αερομεταφορές.
Το πακέτο «Fit for 55» κατατέθηκε τον Ιούλιο του 2021 για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της νομοθεσίας της ΕΕ για το κλίμα για μείωση των καθαρών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου στην Ευρώπη κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030. Ενημερώθηκε όταν η Επιτροπή πρότεινε αυξημένη φιλοδοξία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ενεργειακή απόδοση στο σχέδιο REPowerEU για απάντηση στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης. Η τελική νομοθετική δέσμη αναμένεται να μειώσει τις καθαρές εκπομπές αερίων θερμοκηπίου της ΕΕ κατά 57% έως το 2030. Ενώ αυτή η νομοθετική δέσμη αποτελεί κεντρικό μέρος της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, συνεχίζονται οι εργασίες για άλλους εκκρεμείς νομοθετικούς φακέλους και προτάσεις, καθώς και για την εφαρμογή της νομοθεσίας σε των κρατών μελών. Η οδηγία για τη φορολογία της ενέργειας, αναπόσπαστο μέρος του πακέτου Fit for 55, απομένει να ολοκληρωθεί και η Επιτροπή προτρέπει τα κράτη μέλη να ολοκληρώσουν τις διαπραγματεύσεις το συντομότερο δυνατό.
Οι ρυπαίνοντες θα πληρώνουν!
Η τιμολόγηση του άνθρακα και το ετήσιο ανώτατο όριο εκπομπών διασφαλίζουν ότι πληρώνουν οι ρυπαίνοντες και ότι τα κράτη μέλη δημιουργούν έσοδα τα οποία μπορούν να επενδύσουν στην πράσινη μετάβαση. Το αναθεωρημένο σύστημα εμπορίας εκπομπών της ΕΕ επεκτείνει σταδιακά την τιμολόγηση του άνθρακα σε νέους τομείς της οικονομίας για να υποστηρίξει τις μειώσεις των εκπομπών τους, ιδίως τα καύσιμα μεταφοράς και θέρμανσης, και τη ναυτιλία.
Με αυτή τη μεταρρύθμιση, τα κράτη μέλη θα δαπανούν πλέον το 100% των εσόδων τους από την εμπορία εκπομπών σε έργα που σχετίζονται με το κλίμα και την ενέργεια και την κοινωνική διάσταση της μετάβασης. Το νεοσύστατο Ταμείο Κοινωνικού Κλίματος θα αφιερώσει 65 δισεκατομμύρια ευρώ από τον προϋπολογισμό της ΕΕ και πάνω από 86 δισεκατομμύρια ευρώ συνολικά για τη στήριξη των πιο ευάλωτων πολιτών και μικρών επιχειρήσεων στην πράσινη μετάβαση.
Ο νέος μηχανισμός προσαρμογής των συνόρων άνθρακα θα διασφαλίσει ότι τα εισαγόμενα προϊόντα θα πληρώνουν επίσης τιμή άνθρακα στα σύνορα στους καλυπτόμενους τομείς. Αυτό είναι ένα πολύτιμο εργαλείο για την προώθηση της μείωσης των παγκόσμιων εκπομπών και την αξιοποίηση της αγοράς της ΕΕ για την επιδίωξη των παγκόσμιων στόχων μας για το κλίμα. Σε συνδυασμό με το Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών της ΕΕ, μειώνει τον κίνδυνο «διαρροής άνθρακα», με τον οποίο οι εταιρείες θα μεταφέρουν την παραγωγή τους εκτός Ευρώπης σε χώρες με λιγότερο αυστηρά περιβαλλοντικά πρότυπα.
Επένδυση σε καθαρές μεταφορές
Ο αναθεωρημένος κανονισμός προτύπων CO2 θα διασφαλίσει ότι όλα τα νέα αυτοκίνητα και φορτηγά που ταξινομούνται στην Ευρώπη θα έχουν μηδενικές εκπομπές έως το 2035. Ως ενδιάμεσο βήμα προς τις μηδενικές εκπομπές, οι μέσες εκπομπές των νέων αυτοκινήτων θα πρέπει να μειωθούν κατά 55% έως το 2030 και τα νέα φορτηγά κατά 50% έως το 2030.
Ο νέος Κανονισμός για την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων (AFIR) θέτει υποχρεωτικούς στόχους ανάπτυξης για υποδομές ηλεκτρικής επαναφόρτισης και ανεφοδιασμού με υδρογόνο κατά μήκος των ευρωπαϊκών δρόμων. Με αυτόν τον τρόπο, η δημόσια προσβάσιμη υποδομή επαναφόρτισης για αυτοκίνητα και φορτηγά αυξάνεται με την ίδια ταχύτητα με τον στόλο των ηλεκτρικών οχημάτων.
Το ReFuelEU Aviation ορίζει εναρμονισμένους κανόνες σε επίπεδο ΕΕ για την προώθηση βιώσιμων αεροπορικών καυσίμων (SAF), με ένα αυξανόμενο ελάχιστο μερίδιο SAF που απαιτείται να αναμιγνύεται με κηροζίνη από τους προμηθευτές αεροπορικών καυσίμων και να παρέχεται στα αεροδρόμια της ΕΕ. Ο Ναυτιλιακός Κανονισμός FuelEU θα προωθήσει την απορρόφηση ανανεώσιμων πηγών καυσίμων και καυσίμων χαμηλών εκπομπών άνθρακα μέσω της θέσπισης στόχου για σταδιακές μειώσεις της μέσης ετήσιας έντασης GHG της ενέργειας που χρησιμοποιείται στα πλοία.
Ενίσχυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και εξοικονόμηση ενέργειας
Η συμφωνία για την αναθεωρημένη οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θέτει τον δεσμευτικό στόχο της ΕΕ για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για το 2030 στο ελάχιστο 42,5%, από τον τρέχοντα στόχο του 32%. Στην πράξη, αυτό θα διπλασίαζε σχεδόν το μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην ΕΕ. Συμφωνήθηκε επίσης ότι η Ευρώπη θα επιδιώξει να φτάσει το 45% των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα της ΕΕ έως το 2030.
Όσον αφορά την οδηγία για την ενεργειακή απόδοση, οι διαπραγματευτές συμφώνησαν σε έναν νέο στόχο σε επίπεδο ΕΕ για βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης κατά 11,7% έως το 2030. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να κάνουν ετήσια εξοικονόμηση 1,49% κατά μέσο όρο από το 2024 έως το 2030. Ο δημόσιος τομέας θα ηγηθεί της τρόπο, με ετήσιο στόχο εξοικονόμησης 1,9%. Η συμφωνία περιλαμβάνει επίσης τον πρώτο ορισμό της ενεργειακής φτώχειας στην ΕΕ. Τα κράτη μέλη θα πρέπει τώρα να εφαρμόσουν βελτιώσεις ενεργειακής απόδοσης ως προτεραιότητα μεταξύ των ατόμων που πλήττονται από την ενεργειακή φτώχεια.
Επόμενα βήματα
Η εφαρμογή της νομοθεσίας «Fit for 55» ξεκινά τώρα στα κράτη μέλη. Τα εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα (NECP) που ολοκληρώνονται επί του παρόντος από τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενσωματώσουν αυτή τη νέα νομοθεσία και να καταδείξουν πώς θα επιτευχθούν οι στόχοι για το κλίμα και την ενέργεια για το 2030 σε εθνικό επίπεδο.
Όπως ανακοίνωσε η Πρόεδρος Ursula von der Leyen στην ετήσια ομιλία της για την κατάσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Επιτροπή θα συμμετάσχει σε μια σειρά διαλόγων με τους πολίτες και τη βιομηχανία σχετικά με την εφαρμογή της νομοθεσίας για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, υπό την καθοδήγηση του εκτελεστικού αντιπροέδρου Maros Sefcovic. Εκτός από τη νομοθεσία για το κλίμα, η ανάπτυξη και η εφαρμογή συνεχίζεται και των άλλων, συμπληρωματικών, πυλώνων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο διαπραγματεύονται επί του παρόντος διάφορους νόμους για την ενέργεια, την κυκλική οικονομία, τη ρύπανση και τη φύση, με την Επιτροπή να παρέχει εντατική υποστήριξη για να διασφαλίσει ότι όλα αυτά θα συμφωνηθούν τους επόμενους μήνες.
