Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιβεβαίωσε τη δέσμευσή της για απαγόρευση πωλήσεων καινούριων αυτοκινήτων με κινητήρες βενζίνης και diesel από το 2035, ενώ αποκάλυψε το σχέδιό της για τη μετάβαση της ευρωπαϊκής αυτοκινητοβιομηχανίας στην ηλεκτροκίνηση. Ο κλάδος αντιμέτωπος με ραγδαίες τεχνολογικές αλλαγές και αυξημένο ανταγωνισμό, βρίσκεται σε μια αποφασιστική καμπή. Για να προβλέψει αυτούς τους μετασχηματισμούς, η Πρόεδρος Ursula von der Leyen ξεκίνησε τον Ιανουάριο έναν στρατηγικό διάλογο για το μέλλον της ευρωπαϊκής αυτοκινητοβιομηχανίας, μια συλλογική προσέγγιση που στοχεύει στην αντιμετώπιση των μεγάλων προκλήσεων του κλάδου.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έλαβε υπόψη το αίτημα για αυξημένη ευελιξία όσον αφορά τους στόχους CO2 και δεσμεύεται να ανταποκριθεί σε αυτό με ισορροπημένο και δίκαιο τρόπο. Τον Μάρτιο, θα προτείνει μια στοχευμένη τροποποίηση του κανονισμού για τα πρότυπα CO2 για αυτοκίνητα και φορτηγά. Εάν εγκριθεί αυτή η τροπολογία, θα επιτρέψει στους κατασκευαστές να εξομαλύνουν τις επιδόσεις τους σε μια περίοδο τριών ετών (2025-2027), αντισταθμίζοντας τυχόν διαφορές από το ένα έτος στο άλλο χάρη στις υπερβάσεις που καταγράφηκαν τα επόμενα χρόνια. Το μέτρο αυτό αποσκοπεί στην παροχή μεγαλύτερης ευελιξίας, διατηρώντας παράλληλα τη φιλοδοξία των στόχων που έχουν τεθεί για το 2025. Επιπλέον, η Επιτροπή θα επιταχύνει τις προπαρασκευαστικές εργασίες για την προγραμματισμένη αναθεώρηση του κανονισμού για τα πρότυπα CO2 για αυτά τα οχήματα.
Ταυτόχρονα, η Κομισιόν διερευνά λύσεις για την τόνωση της ζήτησης για ευρωπαϊκά οχήματα μηδενικών εκπομπών ρύπων. Το σχέδιο δράσης της περιλαμβάνει κίνητρα για την ενθάρρυνση της υιοθέτησης αυτών των οχημάτων, ενισχύοντας παράλληλα την εμπιστοσύνη των καταναλωτών. Μεταξύ των προβλεπόμενων πρωτοβουλιών είναι ιδίως η βελτίωση της ανθεκτικότητας και της δυνατότητας επισκευής των μπαταριών.
Τι ανακοίνωσε ο Απόστολος Τζιτζικώστας
Το Σχέδιο δράσης για τον ευρωπαϊκό τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας ανακοίνωσε ο Ευρωπαίος Επίτροπος Βιώσιμων Μεταφορών και Τουρισμού κ. Απόστολος Τζιτζικώστας.
Κατά την διάρκεια της ομιλίας του ο κ. Τζιτζικώστας τόνισε μεταξύ άλλων ότι: «Κυρίες και κύριοι, εγκρίναμε μόλις ένα σχέδιο δράσης για τον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας.
Είναι ένα σχέδιο για να μείνουν οι ευρωπαϊκοί τομείς των κατασκευαστών αυτοκινήτων, των προμηθευτών και των συναφών υπηρεσιών καινοτόμοι, ανταγωνιστικοί και σταθερά εδραιωμένοι στην Ευρώπη.
Ο κλάδος συνεισφέρει το 7% του ΑΕΠ της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και άμεσα ή έμμεσα απασχολεί περίπου 13,8 εκατομμύρια άτομα.
Το θέμα όμως δεν έχει να κάνει μόνο με αριθμούς. Για εμάς τους Ευρωπαίους, η αυτοκινητοβιομηχανία είναι καμάρι μας και μέρος της ιστορίας μας.
Σήμερα όμως βρίσκεται υπό απειλή.
Κίνδυνοι στην αλυσίδα εφοδιασμού, ενεργειακό κόστος, ελλείψεις προσωπικού, προστατευτισμός και υπερβολική εξάρτηση από τις εισαγόμενες προμήθειες — όλα αυτά ασκούν τεράστια πίεση στη βιομηχανία.
Οι εταιρείες μας υστερούν σε βασικές στρατηγικές τεχνολογίες, όπως οι μπαταρίες, το λογισμικό και η αυτόνομη οδήγηση.
Πριν αρχίσω την κατάρτιση αυτού του σχεδίου δράσης συζήτησα διεξοδικά με την αυτοκινητοβιομηχανία.
Μίλησα με κατασκευαστές, προμηθευτές και με πολλούς άλλους.
Άκουσα τις ανησυχίες τους και τις ιδέες τους. Δημιούργησα σχέσεις που σκοπεύω να κρατήσω. Σήμερα λοιπόν είναι μόνο η αρχή. Αλλά είναι μια σημαντική αρχή.
Το σχέδιο δράσης μας προβλέπει εμβληματικές πρωτοβουλίες σε πέντε καθοριστικούς τομείς:
Καινοτομία και ψηφιοποίηση, καθαρή κινητικότητα, ανταγωνιστικότητα και ανθεκτικότητα της αλυσίδας εφοδιασμού, δεξιότητες, και ισότιμοι όροι ανταγωνισμού.
Και έχουμε τη χρηματοδότηση για να κάνουμε τις φιλοδοξίες μας πραγματικότητα:
Έως 50 δισεκατομμύρια ευρώ στο πλαίσιο του InvestEU για την καθαρή τεχνολογία και την καθαρή κινητικότητα.
1,8 δισεκατομμύρια ευρώ από το Ταμείο Καινοτομίας για την κατασκευή μπαταριών.
1 δισεκατομμύριο ευρώ από το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» για συνδεδεμένα και αυτόνομα οχήματα και μπαταρίες.
570 εκατομμύρια ευρώ από τον Μηχανισμό Υποδομών Εναλλακτικών Καυσίμων για σημεία φόρτισης, με έμφαση στα φορτηγά.
Χρηματοδότηση για την ανάπτυξη δεξιοτήτων, μεταξύ των οποίων 90 εκατομμύρια ευρώ από το Erasmus+ για κατάρτιση του εργατικού δυναμικού.
Και πρόσθετη χρηματοδότηση για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.
Κυρίες και κύριοι,
ο πρώτος παράγοντας που αλλάζει εντελώς τα δεδομένα είναι η καινοτομία και η ψηφιοποίηση.
Αυτό δεν είναι απλά μια προτεραιότητα· είναι ο πυρήνας όλων των προσπαθειών μας για το μέλλον της ευρωπαϊκής αυτοκινητοβιομηχανίας.
Χρειαζόμαστε περισσότερη έρευνα, ανάπτυξη και καινοτομία.
Πρέπει να μεταφέρουμε τα αποτελέσματά τους στην αγορά.
Και πρέπει να επανέλθουμε στην πρωτοπορία όσον αφορά τα συνδεδεμένα και αυτοματοποιημένα οχήματα που λειτουργούν με τεχνητή νοημοσύνη, συμπεριλαμβανομένης της εμπειρίας εντός του οχήματος.
Και στη συνέχεια, η νομοθεσία πρέπει να συμβαδίσει με όλα αυτά.
Καμία χώρα δεν διαθέτει πλήρεις κανόνες για τη χρήση των αυτόνομων οχημάτων.
Ωστόσο, η Κίνα και οι ΗΠΑ είναι πιο μπροστά, καθώς ήδη κάνουν δοκιμές στον δρόμο και έχουν εμπορικές δραστηριότητες.
Τώρα λοιπόν είναι η ώρα να αξιοποιήσουμε ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα της ΕΕ: την ενιαία μας αγορά.
Θα εναρμονίσουμε σταδιακά τη νομοθεσία της ΕΕ, και ήδη από φέτος, το 2025, θα κάνουμε ό,τι είναι αναγκαίο ώστε όλα τα αυτοκίνητα να έχουν αυτοματοποιημένα συστήματα στάθμευσης.
Οι μεγάλης κλίμακας διασυνοριακές δοκιμές θα μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε τις επιπτώσεις για την κυκλοφορία, ενώ η Ευρωπαϊκή Συμμαχία Συνδεδεμένων και Αυτόνομων Οχημάτων θα επικεντρωθεί στο λογισμικό αιχμής, στην υπολογιστική επί του οχήματος και σε λύσεις τεχνητής νοημοσύνης.
Επιτρέψτε μου τώρα να περάσω στην καθαρή κινητικότητα.
Τα ευρωπαϊκά πρότυπα εκπομπών για τα καινούργια αυτοκίνητα και τα ημιφορτηγά παρέχουν μακροπρόθεσμη ασφάλεια στους επενδυτές. Και έτσι θα παραμείνουν.
Ωστόσο, πρέπει να είμαστε και ρεαλιστές:
αντί η συμμόρφωσή τους να εξετάζεται σε ετήσια βάση, οι εταιρείες θα έχουν κατ’ εξαίρεση στη διάθεσή τους συνολικά μία τριετία, το 2025, το 2026 και το 2027, για να πετύχουν τους στόχους.
Έτσι, εάν το 2025 οι επιδόσεις μιας εταιρείας υστερούν, έχει δύο ακόμη χρόνια για να καλύψει τη διαφορά — αλλά για να το κάνει, θα πρέπει σ’ αυτή τη διετία οι επιδόσεις της να υπερβαίνουν τους στόχους.
Ομοίως, εάν μια εταιρεία υπερβεί τους στόχους το 2025, θα έχει λιγότερη πίεση το 2026 και το 2027.
Τα ηλεκτρικά οχήματα αντιστοιχούν ήδη στο 15% των πωλήσεων της ΕΕ.
Για να αυξηθεί αυτό το ποσοστό, πρέπει να ενισχύσουμε τη ζήτηση.
Έτσι, θα αρχίσουμε ρυθμίζοντας τους εταιρικούς στόλους, που επί του παρόντος αντιστοιχούν περίπου στο 60% των ταξινομήσεων αυτοκινήτων στην ΕΕ.
Τα χιλιόμετρα που διανύουν είναι περισσότερα, μπαίνουν στην αγορά των μεταχειρισμένων πιο σύντομα απ’ ό,τι τα ιδιωτικά οχήματα, και άρα αποτελούν σημαντικό τμήμα της αγοράς.
Ενώ επεξεργαζόμαστε τη νομοθεσία, μπορούμε να μεταφέρουμε ό,τι έχει ήδη δώσει αποτελέσματα σε άλλες χώρες.
Και το κάναμε ήδη, στην ανακοίνωση που δημοσιεύθηκε σήμερα.
Τα κράτη μέλη μπορούν να εξετάσουν το ενδεχόμενο θέσπισης φορολογικών ελαφρύνσεων στα οχήματα μηδενικών εκπομπών, ορίζοντας κανόνες για τα ταξί και τις υπηρεσίες κοινοχρησίας αυτοκινήτων με βάση τις εκπομπές τους.
Ή θα μπορούσαν να δώσουν κίνητρα στις εταιρείες ενοικίασης, ειδικά εκείνες που χρησιμοποιούν οι τουρίστες για μικρές διαδρομές, ώστε να χρησιμοποιούν αυτοκίνητα μηδενικών εκπομπών.
Ενθαρρύνουμε επίσης τα προγράμματα κοινωνικής μίσθωσης για τους πολίτες με χαμηλότερο εισόδημα, καθώς και την ταχύτερη εγκατάσταση σημείων φόρτισης και τη σύνδεσή τους με τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας.
Και τα δύο είναι ζωτικής σημασίας.
Η κινητικότητα είναι δικαίωμα, ανεξάρτητα από το πού ζει κανείς και ποιο είναι το εισόδημά του.
Κανείς και καμία δεν πρέπει να μείνει πίσω στη μετάβασή μας στα καθαρότερα οχήματα.
Όσον αφορά τα σημεία φόρτισης, παράλληλα με τα 570 εκατομμύρια ευρώ για την ανάπτυξή τους φέτος και του χρόνου, θα δημοσιεύσουμε σύντομα συστάσεις για τον περιορισμό του χρόνου αναμονής για τη σύνδεση με το δίκτυο.
Επίσης, εξετάζουμε κατά πόσον θα πρέπει να καταστεί υποχρεωτικό για τα κράτη μέλη να θεωρούν τη διαδικασία αυτή κορυφαία προτεραιότητα, ώστε οι άδειες να εγκρίνονται ταχύτερα.
Επιτρέψτε μου τώρα να περάσω στα ζητήματα της ανταγωνιστικότητας και της ανθεκτικότητας της αλυσίδας εφοδιασμού.
Και θα ήθελα να εστιάσω στις μπαταρίες, που αντιστοιχούν στο 30-40% της αξίας ενός μέσου ηλεκτρικού αυτοκινήτου και αποτελούν βασικό μοχλό για την απασχόληση και τον οικονομικό ανταγωνισμό.
Για να μπορεί να είναι ανταγωνιστική, η Ευρώπη πρέπει να έχει τον δικό της εφοδιασμό.
Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να τις παράγουμε μόνοι μας.
Έτσι, παράλληλα με τη χρηματοδότηση, εξετάζουμε τη θέσπιση ευρωπαϊκών απαιτήσεων περιεχομένου για τις μπαταρίες και τα εξαρτήματα που πωλούνται στην Ευρώπη.
Στο πλαίσιο της Συμφωνίας για Καθαρή Βιομηχανία, την οποία παρουσίασε η Επιτροπή την περασμένη εβδομάδα, ανακοινώθηκε επίσης ένα νέο Κέντρο Κρίσιμων Πρώτων Υλών, το οποίο, από το 2026, θα προσφέρει στους παράγοντες της αυτοκινητοβιομηχανίας πρόσβαση σε υλικά χαμηλότερου κόστους.
Κυρίες και κύριοι,
δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε και την κοινωνική διάσταση. Και η σκέψη μου πάει σε όσους ανησυχούν για τη δουλειά τους.
Οι αλλαγές στην παγκόσμια ζήτηση και παραγωγή, οι οικονομικοί κλυδωνισμοί, οι γεωπολιτικές αλλαγές και οι αβεβαιότητες έχουν οδηγήσει στο κλείσιμο διαφόρων εργοστασίων της αυτοκινητοβιομηχανίας.
Ταυτόχρονα, το εργατικό δυναμικό μας μεγαλώνει σε ηλικία.
Πρέπει να εκπαιδεύσουμε και να προσελκύσουμε εργαζόμενους με δεξιότητες για ένα ψηφιακό μέλλον.
Το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Δίκαιης Μετάβασης θα παρακολουθεί τις τάσεις της απασχόλησης σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας της αυτοκινητοβιομηχανίας.
Θα προβλέπει τυχόν απειλές και θα σχεδιάζει την παροχή στοχευμένης στήριξης εκ των προτέρων.
Επίσης, θα επικαιροποιήσουμε το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση για τους Απολυμένους Εργαζόμενους, το οποίο ήδη υποστηρίζει όσους και όσες απολύονται λόγω αναδιαρθρώσεων.
Στο μέλλον, θέλουμε επίσης να στηρίξουμε τις επιχειρήσεις που αναδιαρθρώνονται, ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος απολύσεων.
Τέλος, επιτρέψτε μου να ολοκληρώσω με μια αναφορά στο διεθνές επιχειρηματικό περιβάλλον.
Προκειμένου να εξασφαλίσουμε ισότιμους όρους ανταγωνισμού, πρόσβαση στην αγορά και πρόσβαση σε κρίσιμα υλικά, θα συνεχίσουμε να επιδιώκουμε τη σύναψη συμφωνιών ελεύθερων συναλλαγών και διεθνών εταιρικών σχέσεων.
Οι δράσεις αυτές, μαζί με πολλές άλλες που περιγράφονται στο σχέδιο δράσης, θα διασφαλίσουν ότι η επόμενη γενιά οχημάτων δεν θα είναι μόνο φτιαγμένα στην Ευρώπη, αλλά θα βασίζονται και στην ευρωπαϊκή καινοτομία, θα χρησιμοποιούν ευρωπαϊκή τεχνολογία, και θα εμπνέονται από τις ευρωπαϊκές αξίες.
Θα μειώσουμε τους κινδύνους στις αλυσίδες αξίας και θα χτίσουμε νέες ικανότητες.
Θα βρούμε την ισορροπία ανάμεσα στη μακροπρόθεσμη βεβαιότητα και τον ρεαλισμό.
Και θα ενισχύσουμε την πολιτική, οικονομική και κανονιστική μας στήριξη.
Κυρίες και κύριοι,
αν πάρουμε τώρα τις σωστές αποφάσεις, αν αξιοποιήσουμε τις ευκαιρίες, και αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις κατά μέτωπο, θα δημιουργήσουμε ένα μέλλον για την αυτοκινητοβιομηχανία της Ευρώπης που θα είναι εξίσου εντυπωσιακό με το παρελθόν της. Και όπως είπα νωρίτερα, αυτή είναι μόνο η αρχή. Θα συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη για μια πιο ανθεκτική, πιο ανταγωνιστική, πιο βιώσιμη, πραγματικά ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία.»
