Οι συγκεντρώσεις του επιβλαβούς ρύπου NO2 σε 30 μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις θα μπορούσαν να μειωθούν κατά 40% με τα σωστά μέτρα πολιτικής κυκλοφορίας, σύμφωνα με τους επιστήμονες του Κέντρου Ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (JRC).
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι ο μεγαλύτερος περιβαλλοντικός κίνδυνος για την υγεία στην Ευρώπη. Μόνο το διοξείδιο του αζώτου (NO2) ήταν υπεύθυνο για 68.000 πρόωρους θανάτους εντός της ΕΕ το 2016 και πολλές ευρωπαϊκές πόλεις εξακολουθούν να υπερβαίνουν τακτικά τα ισχύοντα όρια της ΕΕ. Η εκλεγμένη πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ursula von der Leyen, θέλει να εφαρμόσει ένα φιλόδοξο σχέδιο μηδενικών ρύπων στις μετακινήσεις.
Ο «Αστικός Άτλαντας NO2» που αναπτύχθηκε από τους επιστήμονες του JRC παρέχει ενημερωτικά δελτία ώστε να βοηθήσει στην εκπόνηση αποτελεσματικών μέτρων ποιότητας του αέρα για τη μείωση της συγκέντρωσης NO2 στις ευρωπαϊκές πόλεις. Ο «Αστικός Άτλαντας NO2» εντοπίζει τις κύριες πηγές ρύπανσης από NO2 για κάθε εξεταζόμενη πόλη, βοηθώντας τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να σχεδιάζουν δράσεις που στοχεύουν σε αυτές.
Όταν οι οδικές μεταφορές αποτελούν μια από τις κύριες πηγές ρύπανσης από NO2, οι στοχοθετημένες δράσεις θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν τον περιορισμό της πρόσβασης ορισμένων τύπων οχημάτων στις περιοχές των κεντρικών πόλεων ή την εφαρμογή περιβαλλοντικών επιβαρύνσεων στους μεγαλύτερους ρυπαίνοντες.
Οι οδικές μεταφορές είναι η κύρια πηγή ρύπανσης NOx
Η μελέτη της ΕΕ αφορά 30 ευρωπαϊκές πόλεις και σύμφωνα με τα αποτελέσματα η μέση συμβολή των μεταφορών στις συνολικές εκπομπές οξειδίων του αζώτου (NOx) ανήλθε στο 47%. Σε ολόκληρη την ΕΕ, οι οδικές μεταφορές είναι ο μεγαλύτερος παράγοντας ρύπανσης από NOx (NO και NO2), μπροστά από τους τομείς της ενέργειας, του εμπορίου, των θεσμικών οργάνων και των νοικοκυριών. Όπως δείχνει η έκθεση, τα μερίδια των οδικών μεταφορών στις συνολικές τοπικές εκπομπές NOx διαφέρουν σημαντικά σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Στην Αθήνα και στο Μιλάνο το 70% των εκπομπών προέρχεται από τις μεταφορές, ενώ στη Λισαβόνα, όπου οι εκπομπές των πλοίων είναι υψηλές, οι οδικές μεταφορές ευθύνονται μόνο για το 20% της ρύπανσης από NOx. Μια πιο προσεκτική ματιά στον τομέα των οδικών μεταφορών δείχνει ότι το NO2 στις πόλεις προέρχεται κυρίως από τις εκπομπές οχημάτων diesel. Ο παρακάτω χάρτης δείχνει ότι, εκτός από την Ελλάδα, τα οχήματα που κινούνται με πετρέλαιο diesel είναι υπεύθυνα για το μεγαλύτερο μέρος των εκπομπών NOx οδικών μεταφορών σε όλες τις χώρες της ΕΕ.
Τα μέτρα πολιτικής για την περιορισμό της κυκλοφορίας τους θα μπορούσαν να μειώσουν σε μεγάλο βαθμό τις εκπομπές. Οι επιστήμονες του JRC εκτιμούν ότι, μειώνοντας τη ροή της κυκλοφορίας που εκπέμπει NOx, οι πόλεις θα μπορούσαν να μειώσουν κατά μέσο όρο 40% τις εκπομπές NO2. Περίπου 15% μείωση θα μπορούσε να προέλθει από επιβατικά αυτοκίνητα diesel, 13% από φορτηγά και 6% από τα μικρότερα van.
Η τοπική αποτελεσματικότητα των μέτρων κυκλοφορίας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το μερίδιο των οδικών μεταφορών στις εκπομπές NOx. Οι ροές κυκλοφορίας που εκπέμπουν NOx μπορούν να μειωθούν περιορίζοντας την πρόσβαση των πολύ ρυπογόνων οχημάτων – κυρίως των παλαιότερων αυτοκινήτων diesel – στο εσωτερικό των πόλεων. Το ίδιο αποτέλεσμα μπορεί επίσης να επιτευχθεί με την ενθάρρυνση των ηλεκτρικών οχημάτων και την προώθηση της χρήσης των δημόσιων μέσων μεταφοράς, των ποδηλάτων και του περπατήματος. Τα μέτρα αυτά δεν θα βελτιώσουν μόνο την ποιότητα του αέρα αλλά θα προκαλούσαν επίσης την μείωση των θορύβων, των ατυχημάτων και γενικότερα θα βελτίωνε την ποιότητα ζωής των ανθρώπων.
